Daha sağlıklı bir data toplumuna doğru

“COVID-19 pandemisi ülke ve sektör gündemini ele geçirmemiş olsaydı, konuşacağımız konulardan biri mutlaka bu olurdu” diyor INBOX’ın kurucusu Emin Onur Genç. 2011 yılında yerli sermayeyle kurulan INBOX’ı şu sıralar Kanada’dan yöneten Genç ile İleti Yönetim Sistemi’ni ve Kanada’nın dünyaya nam salmış spam karşıtı yönetmeliğini konuştuk.

KVKK’nın işleyişi ve yaptırımlarına set çeken pandemi olmasa herkes bu konuyu konuşuyordu dediniz. Biraz açar mısınız?

KVKK’nın şirketler üzerinde uygulamaya başlayacağı yaptırımlar işin ciddiyetini ortaya koyuyor. Kanun uzun süredir var ve şirketlere çeşitli eğitim ve seminerlerle yapılması gerekenler anlatılıyor. Ocak ayı itibarıyla yaptırımların uygulamaya alınacağı konuşuluyordu fakat pandemiyle birlikte o süreç durdu.

Benim burada email marketing uzmanı olarak asıl dikkat çekmek istediğim konu, verilerin yurtdışına çıkarılmasıyla ilgili insanlardaki yanlış algı ve bilgi eksikliği. Bugün bir email servisi kullanıyorsanız (GMail, Office365, Yandex vb.) verileri yurtdışına çıkarmış oluyorsunuz. Bunu ilgili yetkililere söylediğimizde genelde aldığımız yanıt “Aa öyle mi oluyor?” gibi şeyler. Pandemi sonrasında KVKK yaptırımları başlayacak ve firmaların buna hazır olmaları gerekiyor. Mail servislerini değiştirmek çok ciddi zaman alabilir. Hazır IT’ciler de eve kapanmışken, bu geçişi yapmalarını tavsiye ediyorum firmalara.

Diğer bir konu İleti Yönetim Sistemi, İYS. Nedir ve neden önemlidir bu sistem?

Maalesef İYS’den de birçok firma haberdar değil. Biz INBOX olarak 4 bin 390 firmayla çalışıyoruz. Geçtiğimiz günlerde İYS’ye ilişkin yaptığımız bilgilendirme mailing’ine inanılmaz geri dönüşler oldu. İnsanlar sistemden haberdar olmadıkları için mail’ler genelde “Bu ne?” sorusuyla doluydu.

İYS alıcının yalnızca iletişim adresi ve bu iletişim adresinin onay durumunu bir yerde toplayan ve izinleri de aynı yerden yönetmeye imkân veren bir sistem. Email marketing özelinde konuşalım. Biz gönderdiğimiz her postanın altında bir abonelikten çık butonu ekliyoruz. Vatandaşlar artık bu butonla veya toplu olarak İYS üzerinden iletişim almak istemedikleri tüm işlemler için iptal kararı verebilecek. Dolayısıyla bize gelen iptallerin ve İYS üzerinde gerçekleşen iptallerin senkronize edilmesi gerekiyor.

Henüz açıklanmadı ama bizim gibi aracı servis sağlayıcıların (call-center, email marketing şirketleri, reklam kampanyası yürüten ve kullanıcı datasına sahip olup bunu işleyen her türlü şirket) İYS ile entegrasyon sürecine girmesi gerekecek. Büyük ihtimalle bir API entegrasyonu olacaktır. Bu da her gün belli saatlerde bizim müşterilerimizin datalarını İYS ile eşleştirmemiz anlamına geliyor. Ben İYS’nin çok başarılı, harika bir sistem olduğunu düşünüyorum. Ancak bunu yapmak ayrı buradaki devasa datayı kontrol ve idare edebilmek ayrı konular. Çok güçlü server’lara ihtiyaç olacaktır. Umuyorum güçlü bir altyapı kurulmuştur.

Peki, sisteme kaydolmak için son tarih ne ve bunu yapmayanlar ne gibi sorunlar yaşayacak?

Şirketlere 1 Haziran’a kadar süre verilmiş durumda. O tarihe kadar şirketlerin tüm izinli datalarını sisteme yüklemeleri gerekiyor. Bunu yapmamaları durumunda ellerindeki datanın iznini kaybedecekler. Bu da sistemde kaydı olmayan data üzerinden 1 Haziran sonrasında yapılacak her türlü iletişimin (SMS, email, arama vd.) yasal olmayacağı anlamına geliyor. Benim öngörüm pandemi sebebiyle bu sürenin uzayacağı yönünde fakat sürecin şirketler tarafında ertelenmemesi gerektiğine inanıyorum. Süreci yavaşlatmamak daha isabetli olur zira birçok dokümanın talep edildiği, soruların sorulduğu bir süreç. O yüzden bir an önce hazır olmakta fayda var.

Benim öngörüm pandemi sebebiyle bu sürenin uzayacağı yönünde fakat sürecin şirketler tarafında ertelenmemesi gerektiğine inanıyorum.

Burada ufak bir parantez açıp İYS’nin sıkça sorulan sorular bölümünde de yer alan katma değer konusuna değinmek istiyorum. “API entegrasyonu katma değer hizmetler arasına girmektedir” şeklinde ifade edilen bir kısım var. Bu da tabii bir ödeme yapılması gerektiğine işaret ediyor. O ödemeyi umuyorum bu hizmeti kullanan firmalar adına bizim gibi servis sağlayıcı firmaların yapması bekleniyordur. Aksi halde bu entegrasyon küçük ölçekli firmalar için bir yazılımcı desteği, aylık bir ödeme gerekiyorsa bunun için bir bütçe gibi zorunluluklar getirecektir. Buradaki tutar çok önemli çünkü onu ödemek yerine gönderimden vazgeçilmesi gündeme gelebilir. Bu konu henüz net değil, ben büyük ihtimalle iletişimin durmaması adına işin bizim gibi servis sağlayıcı firmalara verileceğini düşünüyorum ama buraya not düşmüş olalım.

Bu dönüşümün sizin üzerinizdeki etkisi ne olacak, servis sağlayıcılar arasındaki rekabeti nasıl etkileyecek süreç dersiniz?

Sürecin bizi güçlendireceğini düşünüyorum. “Merdiven altı” firmaların sektörden silineceğini ve işi daha ciddi yürüten firmaların ayrışacağını söylemek mümkün. Bizim inancımız İYS’nin her kuruma API entegrasyonu yapmayacağı yönünde. Bizim gibi müşterileri olan, bu işi ciddiye almış firmalar bu yetkiyi alacaktır. Kısa vadede firmaları biraz olumsuz etkileyebilir elbette. Hatırlarsanız 2015’teki e-ticaret kanunuyla herkesin izin mail’leri yollama paniğine kapıldığı bir dönem yaşanmıştı. Benzer bir süreç yaşansa da işin daha ciddiye alınacağını ve bunun da berberinde uzun vadede daha yüksek engagement oranları sağlayacağını düşünüyorum.

İnsanlar artık gerçekten haberdar olmak istedikleri yerlerden haberdar olacaklar. Bu da bizi daha düzenli bir data toplumuna doğru götürecektir.

İnsanlar artık gerçekten haberdar olmak istedikleri yerlerden haberdar olacaklar. Bu da bizi daha düzenli bir data toplumuna doğru götürecektir. Zaten inanır mısınız, biz kurulduğumuz günden beri spam’le mücadele ediyoruz. Mesaimizin yüzde 30’unu insanlara spam’in ne olduğunu anlatmakla geçiriyoruz ki bunun içinde büyük büyük şirketlerin IT departmanları da var. Spam’i anlatıp gönderilmemesi gerektiğini söylediğimizde “Biz de zaten mail’lerimiz spam kutusuna düşmesin” diye karşılık alıyoruz. KVKK ve İYS gibi sistemlerle elimiz güçlenecek. Uzun vadede dataya verilen değerin artacağına inanıyorum.

Son olarak Kanada’nın kişisel verilerin yönetimine ilişkin uygulamalarına bakıp bunu dünyanın kalanıyla mukayese etmenizi rica ediyoruz. Nasıl bir tablo çıkıyor önümüze?

Buradaki CASL (Canada’s Anti-Spam Legislation) kanunu KVKK’ya çok benziyor. Kanada diyor ki, email göndereceğiniz kişilerin verilerini Kanada’daki sunucularda tutacak ve mail’leri Kanada IP’lerinden göndereceksiniz. Veritabanı bir ülkede, IP’ler başka bir ülkede olabilir ancak Kanada bunun aynı olmasını zorunlu kılıyor ki bu da birebir KVKK ile örtüşen tarafı. Ancak Kanada başka hiçbir ülkede olmayan bir yönetmelikle ayrışıyor.

CASL Kanada’yı dünyadaki en zorlu anti-spam kurallarına sahip ülke haline getiren bir düzenleme. Implied ve Express Consent denilen iki tip izin kategorisi var bu düzenlemede. Basitçe Express Consent’te bir zaman sınırlaması yok. Ticari iletişim kullanıcı bundan vazgeçene kadar devam edebiliyor. Implied Consent’te ise bir zaman sınırlaması var. Örneğin bir ev almak üzere bir emlak firmasından teklif aldınız. Bu firmadan hayatınızın geri kalanında bildirim almaya devam etmenizin bir anlamı yok değil mi? İşte sistem bunun önüne geçiyor. Altı aydan sonra mail’ler okunsun veya okunmasın kesilmek durumunda. Bu da tek tek kişilerin yapabilecekleri bir şey değil. Dolayısıyla CASL ile uyumlu, bizim de aralarında olduğumuz firmalar yazılımlarına bu özelliği eklemiş durumda. Gönderilerinizin hangi izin kapsamında yapıldığını seçiyorsunuz ve sistem Implied veya Express Consent’e göre zamanlamayı ayarlıyor.

Bu kurala uymayanlar için ağır para cezalarının yanında, çok ciddi bir spam gönderiminde bulunulduğunda da (örneğin bir şekilde 1 milyon kişiye ilişkin data elde ettiniz ve sürekli spam yolluyorsunuz) hapis cezasına varan yaptırımlar var.