Kültürel kayma ve Netflix

Netflix’in yekpare bir dijital varlık olduğunu iddia etmek saçmalık olur. Çok kollu bir eğlence makinesi olan Netflix, yıllar içinde kategori bağımsız olarak markalar arasındaki rekabet anlayışını dahi değiştirdi. Yön verdiği popüler kültür ve global diyaloglar, bu alana dokunan tüm markaları rakip haline getirdi. adidas’ın rakibi Nike değil, aynı zamanda Netflix de oldu. Bu değişim fırtınası içinde Netflix yeni bir iş modeli duyurdu. Markadan Josh Simon’un yaptığı açıklamaya göre, 2025’te ABD’de açılması planlanan Netflix House isimli eğlence mağazaları, çok kollu bir eğlence deneyimi sunacak. Kendisini dijital evrenin dışına taşıyacak olan ve “Sinemanın geleceği burada olabilir mi?” tartışmalarını doğuran bu yeni model, ileriki dönemlerde eğlencenin içini yalnızca seyir değil alışveriş ve yeme-içme aktiviteleriyle de dolduracak.

Popüler kültürde dönüm noktaları yaratmak

Netflix’in aldığı kararların popüler kültürün global rotasında bu denli büyük dönüm noktaları yaratması ilk değil. Pandemide ev içi eğlence anlayışının -elbette zorunlu olarak- yükselişi ve beyazperdede yaşanan düşüş, etkinin kalıcı olabileceği öngörüsüyle birçok yönetmeni, yapımcıyı ve senaristi platformlara çekti. Hatta bu etkinin kalıcı olacağını düşünen büyük isimler de var. Kısa süre önce Netflix’te yayınlanan The Killer’ın da yönetmen koltuğunda oturan David Fincher, Le Monde’a verdiği röportajda Netflix’i sinemanın geleceğinin kalbine yerleştiriyordu: “Sinema perdelerini ben de sevdim. […] Ancak teknik donanım maalesef acınacak halde. Hepimiz bu nostaljiyi aşmalı ve kendimize doğru soruyu sormalıyız: Bugün en iyi temsili kim sunuyor?”

36 milyonun beklenmeyen atağı

Sinemanın geleceğinin Netflix’in aldığı kararlarla şekillenip şekillenmeyeceği soruları bir yanda dursun, Netflix House gibi bir modelin tüm pazarlarda farklı karşılıklar bulacağına şüphe yok. Arif V 216 ve Karakomik Filmler gibi pek çok ünlü filmin yapımcı koltuğunda oturan Muzaffer Yıldırım, bu yılın başında Hürriyet’e verdiği röportajda, “dijital platformları sinemanın rakibi değil tamamlayıcısı” olarak niteliyordu. Bu bakış açısı üzerinden Yıldırım’ın da üstünü çizdiği birkaç rakama bakalım. Box Office verilerine göre, 2021 yılında sinemaya gelen toplam seyirci yaklaşık 12,5 milyondu. Bu aynı zamanda bir önceki yıla göre yüzde 28’lik bir düşüşü ifade ediyordu. Bu rüzgâr sektörün pek çok paydaşını platformlara çekmek için kuvvetli bir motivasyon oluşturmuş olabilir. Ancak 2022 rakamları beklenmedik bir performans koydu ortaya. Geçtiğimiz yıl boyunca 36 milyon kişi sinema salonlarını doldururken, bir önceki yıla göre yüzde 189’luk bir yükseliş sergilendi.

Yapımların ününü perakende noktasına dönüştürmek

Netflix House’lara geri dönelim. Markanın bakış açısıyla, Stranger Things gibi kuvvetli yapımların fanları, bu dünyanın farklı noktalarındaki içerik ve sunulan kültürel hizmet imkânlarını tüketmeye hazır. Bu, Stranger Things evrenine ait tema parklarda vakit geçirmek de olabilir dizinin tişörtlerini giymek veya oyunlarını oynamak da… Netflix House’larla amaçlanan da fanların beklentilerini, işi daha ileri bir noktaya taşıyarak karşılamak.

Son olarak bu hamleyi, Le Pub Global CEO’su, Publicis Worldwide CCO’su ve Publicis Groupe İtalya CCO’su Bruno Bertelli’nin Brand Week Istanbul’da yaptığı konuşmasında açtığı perspektif üzerinden okuyalım. Bertelli markaları “kültür ürünleri” olarak yaftalıyordu. Konuşmasının en büyük vurgusu ise ana akımın öldüğü, bugünün kültürel sermayesini niş varlıkların oluşturduğuydu. Bertelli’nin verdiği en büyük örneklerden biri Squid Game idi. Bertelli’ye göre “Koreliler tarafından Kore için ve Kore kültürü baz alınarak” hazırlanan bu yapım dünyanın en çok izlenenlerinde zirveye çıktı. Squid Game evreni bağlantılı türlü hizmet ve içerik de niş bir kategoride tüm dünyaya yayıldı. Bertelli’ye göre bunun adı kültürel bir kayma ve bu kaymayı yaratan yeni dinamikler, Netflix’in son hamlesini daha da anlamlı kılıyor.