Eski Facebook çalışanları, sosyal medyanın geleceği hakkındaki düşüncelerini paylaştı. Genel kanı, sosyal medyayı domine eden şirketlerin ulaştığı boyutların sorun haline geldiği yönünde.
Sosyal medyanın mevcut durumuna meydan okuyan start-up’ların sayısı artıyor. Bu start-up’ların birçoğu ise kurucularının Facebook’un çatı şirketi Meta’daki tecrübeleri üzerine kuruldu.
Yaklaşık 10 yıl önce, dönemin WhatsApp yöneticisi Neeraj Arora, mesajlaşma start-up’ının 22 milyar dolar karşılığında Facebook’a satılması pazarlığında yer aldı. Bu, tarihteki en büyük teknoloji anlaşmalarından biriydi. Ancak, Facebook’ta çalışmaya başladıktan sonra şirketin gözünden düştüğünü söyleyen Arora, bunun sebepleri arasında firmanın online reklamcılığa bağlılığını ve yönetiminin asıl ürününü geliştirmek yerine rekabet ve hızlı büyümeye fazlaca odaklanmasını gösterdi. “Kullanıcıları düşünerek büyümediler” diyen Arora, 2018’de –WhatsApp’ın kurucularının da ayrıldığı yıl– şirketten ayrıldı.
Şimdilerde Arora ve yine eski bir WhatsApp çalışanı Michael Donohue, iki yaşındaki start-up’ları HalloApp ile sosyal medyayı yeniden ele alıyor. Ne var ki, bu kez Arora ve Donohue, kullanıcıların uygulamada geçirdiği süreyi artırmaya ya da kullanıcıları, reklamverenleri çekmek için online ağlarını genişletmeye teşvik etmeye odaklanmıyor. HalloApp, reklamlar yerine kullanıcılarından aylık bir ila beş dolar arasında değişen abonelik ücretleri almayı planlıyor. Uygulamadaki gruplara katılımcı sayısı ise 50 ile kısıtlı. Arora, son zamanlarda verdiği söyleşilerden birinde, “Çok hızlı büyüyerek kafanızı karıştırmak istemezsiniz” ifadelerini kullanıyor.
Aralarında Sequoia Capital, Facebook’un eski yönetim kurulu üyesi Jim Breyer ve WhatsApp Kurucu Ortağı Brian Acton’ın bulunduğu yatırımcılardan 15 milyon dolar toplayan HalloApp, sosyal medyanın sorunlarını çözmeyi hedefleyen birkaç start-up’tan bir tanesi. Bu sorunların nasıl tanımlanacağı ise yoğun tartışma konusu.
Bazı start-up’lara göre ürün tasarımı, içerik kararları kadar önemli. HalloApp, grupların kapasitesini düşürerek taciz potansiyelini en aza indireceğine inanıyor. Parler ve Truth Social gibi sağ görüşe yakın platformlara göre, insanların kitlelerle sansür kaygısı olmadan, özgürce konuşabilmeleri için daha az içerik kuralına ihtiyacı var. Diğer şirketlere göre ise online siyasi tartışmaların daha medeni olabilmesi için daha güçlü içerik politikaları ve tasarım kararlarının kombinasyonu gerekiyor. Dünyanın en zengin insanı Elon Musk, geçen ay Twitter’ı 44 milyar dolara satın aldığında bunu içerik kurallarını gevşetmek ve ifade özgürlüğünü desteklemek için yaptığını söyledi.
Bu rekabetçi baskı Meta’nın daha önce eşi görülmemiş bir zorluklar silsilesiyle karşı karşıya kaldığı dönemde kendini gösterdi. Firmanın reklamcılık işleri, Apple’ın veri toplamaya getirdiği kısıt ve hisse bedelinin bu yıl sert bir şekilde düşmesiyle darbe aldı. Aynı zamanda, Meta antitröst kanunlarını ihlal ettiği iddiasıyla soruşturma altında. Bu durum, firmanın önceleri başarıyla yaptığı gibi daha küçük rakiplerini satın almasını engelleyebilir. Konuyla ilgili konuşan Meta sözcüsü, “Her zaman ciddi rekabetle karşı karşıyaydık ve bu iyi bir şey. Bizi yenilikler yapmaya, insanlar için daha iyi deneyimler yaratmaya ve dünyadaki en iyi ürünleri geliştirmeye odaklanmaya itiyor” ifadelerini kullandı. Sözcü, firmanın, bazı start-up servislerinin yaptığı gibi topluluk mesajlaşmasına –aile ve arkadaşlarla bağlantı kurmayı kolaylaştıracak araçlar geliştirmeye– ciddi yatırım yaptığını da sözlerine ekledi.
Wall Street Journal’dan Deepa Seetharaman’ın haberine göre, şu anda sosyal medyayla ilgilenen firmaların tümü, içinden yıllardır kendi kendini geliştiren bir şirket çıkmayan böyle bir endüstriye girmenin zorluklarını yaşayacak. Günümüzün en gözde uygulaması TikTok, sahibi Çinli şirket ByteDance’in ciddi yatırımlarıyla destekleniyor.
Bugünlerde sosyal medyayı yeniden kurgulamak isteyenler, asıl konunun küçük olmaları olduğunu ve Facebook’un özellik yelpazesi ve global erişim gücüyle rekabet etmeye çalışmadıklarını vurguluyorlar. Kâr amacı gütmeyen ve sağlıklı tartışmaları teşvik eden online alanlar yaratmayı hedefleyen New Public’in yöneticilerinden Eli Pariser, “Az sayıda büyük kazananın olduğu dönem sona eriyor” diyor ve ekliyor, “Tüketici beğenileri değişiyor. Her soruna uygun tek çözüm anlayışının ne kadar çöktüğünü görüyorlar.”
Kâr amaçlı olmayan bu modelin, insanların daha küçük ve samimi forumlarda birbirlerini bir şeylerden sorumlu tutmalarını daha olası kıldığını ve farklı görüşlerle aşina olmalarını sağladığını söyleyen Pariser, Facebook’ta yedi yıl çalışan Deepti Doshi’nin bu konuyla ilgilenmek için yöneticiler arasında yer aldığını belirtiyor.
Facebook’tan ayrılıp söz konusu şirketlerin kurucuları arasında yer alanlar, sosyal medya devinin ulaştığı boyutun bir sorun haline geldiği konusunda hemfikirler. Bir kısmı, çok kullanılan sosyal medya sitelerinin en belirleyici niteliklerinden olan arkadaş ekleme ya da takip etme özelliklerini sitelerinden kaldırıyor.
Facebook’taki tartışmaları daha az toksik hale getirmeyi amaçlayan ve platformun eski ürün yöneticileri arasında yer alan Rob Ennals, “Bence büyüklükleri birinci sorun” ifadesini kullanıyor. Ennals, “Bunları ölçülü şekilde dizayn etmenin doğru yöntemini henüz keşfedemedik” diyor. Ennals’a göre, Facebook’un da aralarında bulunduğu online alanlardaki gruplarda, genellikle en çok paylaşım yapan kişi grubu domine ediyor ve daha az paylaşım yapan ya da daha sessiz kişiler susmaya mecbur kalıyor.
Facebook’tan 2018’de ayrılan Ennals, bu süre içinde toplumsal tartışmaları yeniden şekillendirmeyi amaçlayan Talkwell adlı platformu kurdu. Henüz test aşamasında olan Talkwell’de bir kullanıcının paylaşımları, ne sıklıkla paylaşım yaptığından bağımsız olarak kendi kullanıcı simgesinin arkasında gruplanıyor. Teoride, bu tasarım herhangi bir kullanıcının bir tartışmayı tamamen ele geçirmesini zorlaştırıyor. “Sessiz insanları kaçırmıyorsunuz” diyor Ennals.
Başka siteler de kolaylıkla suistimal edilebildiği için bazı yaygın kullanılan özelliklerini kaldırıyor. Geçen ay kurulan sesli sohbet platformu Somewhere Good, kötüye kullanım ve sosyal karşılaştırmayı en aza indirmek için kullanıcılarının birbirlerine özel mesajlar atmasına ya da birbirlerini arkadaş olarak eklemesine izin vermiyor. Platformun kurucusu Naj Austin, “En ötekileştirilmiş topluluktan bireylerin de bu ürünü nasıl kullanacağını düşünmek gerekiyordu” ifadelerini kullanıyor. Somewhere Good’da kuralları ihlal eden kullanıcıların yeniden paylaşım yapmalarına izin verilmeden önce bir “anlaşmazlık koordinatörüyle” konuşmaları ve davranışlarının neden problemli olduğunu açıklayan belgeleri okumaları gerekiyor.
Kurucularına göre, HalloApp’in cazibesinin merkezinde ise reklamlara dayanmaması yatıyor. Ayrıca kullanıcılar yalnızca rehberlerindeki kişilerle bağlantı kurabiliyor, paylaşımlar 30 gün sonra yok oluyor ve mesajlar varsayılan olarak şifreli.
Donohue’ye göre, HalloApp’in tasarımı “çılgın amcanızı” yanlış bilgi paylaşmaktan alıkoymayacak ama Facebook’tan çok daha küçük ağlara sahip olduğu ve paylaşım yapmak daha zor olduğu için etkileri azaltılmış olacak.
Arora ve diğer yöneticiler, 2018’de Hindistan’da meydana gelen saldırılarda WhatsApp’ın sorumluluğunun vurgulanmasının kendilerini şaşırttığını söylüyor. Olayların ardından WhatsApp, bilgilerin iletilme sıklığına ve gruplardaki kişi sayısına limit getirmişti. Arora, bu ve benzeri olayların teknoloji ve sosyal medya çevresinde farklı bir atmosfer yarattığını savunuyor. “Beş yıl önce bana yanlış bilgi konusunda bir soru sorsanız, size ‘Bunları kim umursuyor ki?’ diye sorardım” diyor Arora ve ekliyor, “Şimdi farklı bir dünyada iş yapıyoruz.”
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
