Yüzde 20 başka bahara…Ama hangi bahara?..

RTÜK Başkanı Zahid Akman yeni yayın döneminde televizyon reklamlarında yüzde 20 kuralını uygulayacağını beyan etmişti. Aldığımız bilgilere göre öyle görünüyor ki reklam kısıtlamaları bir kez daha başka bahara kaldı.

Geçtiğimiz yıl RTÜK’ün reklam kısıtlamalarına dair beyanları reklam dünyasının sıcak gündemini sık sık meşgul etti. Nisan ve Ekim aylarında gerçekleşen Türkiye Reklam Konseyi’nin toplantılarındaki açıklamalarıyla dikkat çeken RTÜK Başkanı Dr. Zahid Akman’ın özellikle ikinci toplantıda Ocak ayından itibaren saat bazında yüzde 20’lik reklam kısıtlamasının uygulamaya koyulacağını dile getirmesi reklamverenler dünyasında artık alıştığımız bir hareketlenmeye yol açmıştı. Toplantıda RTÜK’ün zaten yıllardır dile getirdiği ancak Akman’ın tabiriyle uygulanması için sektörün yeterince olgunlaşmadığı mevzuat artık teoride kalmayacak ve pratik olarak uygulamaya koyulacak dendi. Biz de bunun üzerine reklam kısıtlamaları sektörde yeni mecra arayışlarını doğurur mu, en önemlisi açıkhava gibi geçtiğimiz yıl beklentilerin üzerinde performans sergileyen bir mecra alternatif bir mecra olarak öne çıkar mı sorularını sorduk kendimize. Ancak aldığımız duyumlara göre söz konusu uygulama bir kez daha başka bahara kaldı. Yani şimdilik kısıtlamalara dair bir gelişme söz konusu değil ve televizyon reklamları aynı yoğunlukla yola devam ediyorlar.

İlk toplantı Nisan’da…

Geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen Reklam Konseyi toplantılarında televizyon reklamları konusunda RTÜK adına önemli açıklamalarda bulunan Zahid Akman’ın sözleri yoğun tartışmalara yol açtı. Akman konuyla ilgili olarak ilk kez, konseyin Nisan ayında gerçekleştirilen ve gündem maddesi Avrupa Birliği uyum süreci ve bu sürecin reklam sektörüne getireceği muhtemel etkiler olan 2007’nin ilk toplantısında söz aldı. Toplantıda reklamların bazen çekilmez hal aldığını belirten Akman, reklam konusunda sıkıntı yaşadıklarını dile getirdi. Akman, “Reklamcılar para hedefini gözettikleri için zaman zaman çekilmez hâle gelen reklamlar izleyebiliyoruz” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Reklam yayıncılarının izleyicilere ‘ben size eğlence sunuyorum, siz de bunun karşılığında vereceğim sonsuz reklamları izlemek durumundasınız’ deme hakkı yok. Reklam yayıncıları reklamları izlenebilir duruma getirip süre kısıtlaması getirmelidir.” Toplantıda Akman ayrıca, Haziran ayında yapacakları düzenlemeyle televizyon reklam sürelerini Avrupa’daki uygulamalara uygun bir çizgiye getireceklerini de belirtti.

İkinci toplantı Ekim’de…

Türkiye Reklam Konseyi’nin 2007 yılındaki ikinci toplantısında ise RTÜK’ün yeni dönem politikaları tartışıldı. Toplantıda öncelikli olarak 1 Ocak 2008’den itibaren gündeme gelmesi beklenen yüzde 20’lik reklam sınırlamaları ve bu kararın reklamverenler ve yayın kuruluşları açısından sektöre etkisi ele alındı. Toplantıda söz alan Zahid Akman, reklam konusunun gündemlerinden hiç inmediğini ve 2008 yılından itibaren bazı uygulamaları hayata geçirmek noktasında reklamcılarla bazı mutabakatlara vardıklarını dile getirdi. Akman sözlerini şöyle sürdürdü: “Sadece reklam yayımlayarak televizyonların gelir sağlamanın mümkün olmadığını görüyoruz. Reklam gelirlerinden pay alınmasına konusu gibi diğer bazı konular elbette yayın kuruluşlarımızı reklam gelirlerini olumsuz etkilemektedir ama şu anki reklam pastasının daha fazla büyüyememesinin en büyük nedeni yayıncı kuruluşların hayata geçirdikleri reklam uygulamalarıdır. Avrupa Birliği müzakereleri aşamasında da, taahhütler ve mevzuatların getirdiği zorunluluklar neticesinde reklam yayın süreleri konusunda bazı yeni uygulamalara 2008 yılı başından itibaren başlamayı planlıyoruz. Biz yepyeni olmayan bir şeyi hayata geçirmek gibi bir talebimiz olmadı. Amacımız mevzuata uymak ve hatırlatmak. Saat bazında yüzde 20’lik reklam zorunluluğu yeni bir kural değildir. Bu eskiden beri uyulması istenen bir kuraldır. 2008 yılından başından itibaren bu uygulamalar hayata geçirilecektir.”

Şimdilik muamma…

Bu açıklamalardan anlaşıldığı üzere RTÜK televizyon reklamlarına kısıtlama getirmek konusundaki ısrarını her fırsatta dile getirmeye kararlı ancak bunu hayata ne zaman nasıl geçirecek işin bu kısmı çok net değil. Konuyla ilgili bir yazı hazırlamak üzere kolları sıvadığımızda ve yorum almak üzere reklamverenlerin kapısını çaldığımızda haberdar olduk gelişmelerden. Reklamverenler Derneği ile görüştüğümüzde ise dernek süre bazında yüzde 20 kuralının görüşmeler neticesinde bir kez daha ertelendiğini ve 2007’deki reklam uygulamalarının aynen devam ettirildiği dile getirdi. RTÜK ise konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmaktan çekinirken, uygulamanın 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren hayata geçirilmediği gerçeğini de reddetmedi. Lakin RTÜK’ün çekincesini anlamak zor değil. Sonuçta Avrupa Birliği’ne uyum yasaları çerçevesinde reklam sürelerinin kısıtlanması gündem konularından biri. “Söz konusu mevzuatı hayata geçirmekten vazgeçtik” gibi açıklama elbette beklemiyoruz. Ortada karşılıklı bir tolerans durumu olduğu açık. Dolayısıyla televizyon reklamlarının kısıtlanması açıkhavaya ve diğer mecralara nasıl yansır; şimdilik cevap vermek kolay değil.

Melisa Kesmez