Çürüyen beyinlerden kutuplaşan fikirlere ve özgüven yüklemelerine 2024’ü anlatan kelimeler karşınızda.
Bilhassa birkaç yıldır, içinde bulunduğumuz ve/veya ardımızda bıraktığımız yılı anarken güzelliklerden çok zorluklar zihnimizi yokluyor. 2024 de kendisini önceleyen yıllar gibi biraz “keyifsiz” geçti. Yine de “aldık, kabul ettik”… Manifest’lerimiz bir umudun mu yoksa umutsuzluğun mu emaresi, tartışılır. Çürüyen beyinlerden kutuplaşan fikirlere ve özgüven yüklemelerine 2024’ü anlatan kelimeler karşınızda.
Belirlediği kelime ve kavramlarla yılın kelimesi seçkilerinde her yıl ilk sırada yer alan Oxford Sözlüğü, 2024’ün kelimesini “beyin çürümesi” (brain rot) olarak açıkladı. 37 bini aşkın oyu takiben yapılan analizlerin ardından seçilen kavram, bireyin zihinsel ve entelektüel durumunun -özellikle sosyal medya içeriklerinin- aşırı tüketimi neticesinde bozulmaya uğraması olarak özetleniyor.
İki haftalık bir oylama sürecinin ardından kısa listeye kalan altı kelime arasından seçilen “beyin çürümesi” geçtiğimiz bir yıllık dönemde kullanım sıklığı yüzde 230 gibi hayli yüksek oranda artmış bir kavram olarak dikkat çekiyor. İlk kez Henry David Thoreau’nun 1854 tarihli kitabı Walden’da kullandığı “beyin çürümesi” bugün özellikle TikTok’ta ağırlıkla Z ve Alfa Kuşakları tarafından zikredilmiş gözüküyor. Kavramın halihazırda işaret ettiği dijital içeriklerin üretilip tüketilmesinde aslan payına sahip olan nesiller tarafından benimsenmesini hayli ilginç bulduğunu belirten Oxford Languages Başkanı Casper Grathwohl sözlerine şöyle devam ediyor:
“Bu kuşaklar, terimi tam da gerçekleştiği yer olan sosyal medya kanalları aracılığıyla daha da yaygınlaştırdılar. Bu durum genç kuşakların, miras aldıkları sosyal medyanın zararlı etkileri konusunda cüretkâr bir farkındalık sergilediklerinin kanıtı.”
İnsanlık olarak bir süredir umudumuzu yıldızlara, gökyüzüne ve ilahi hizalanmalara bağlamış durumdayız. Hal böyle olunca, büyük sözlüklerden en azından birinde yılın kelimesinin “manifest” olmasına şaşırmamak gerekir. “Hedeflediğiniz şeyi olumlama ve görselleştirme yöntemlerini kullanarak gerçekleştirebileceğiniz inancı” diye özetleyebileceğimiz “manifest” kavramı, 130 binin üzerinde arama aldığı Cambridge Sözlüğü’ne göre 2024’ün kelimesi.
Cambridge Sözlüğü Yayın Müdürü Wendalyn Nichols, seçimin ardındaki gerekçeleri şu sözlerle özetliyor: “Yılın kelimesini seçerken dikkate aldığımız üç nokta var: kullanıcı verisi, zeitgeist ve dilin kendisi. Hangi kelime en çok aratıldı veya bir anda popüler oldu? O yıl olup bitenleri en iyi hangi kelime özetliyor? Ve bu kelimenin dil açısından ilginç yanı ne? Bu yıl ‘manifest’ kazandı çünkü kelimenin arama sayısında ciddi bir artış oldu, tüm medya kanallarında kullanımı hayli genişledi.
Tüm bunlar, bir kelimenin içerdiği anlamların zamanla nasıl değişebileceğinin göstergesi.”
“Manifest” kelimesinin, sözlüğün arama motorunda gördüğü yüksek ilgiye rağmen, “brat” ve “ecotarian” ile birlikte kısa listeye kalan bir kelimenin, “resilience” kelimesinin (152 bin+ arama) gölgesinde kaldığını ekleyelim. Bununla birlikte, içerdiği anlamın yıllar içerisinde uğradığı değişim ve bu bağlamda kapı açtığı dilbilimsel ve toplumsal analizler, “manifest”i yılın kelimesi mertebesine ulaştırmış.
Cambridge Sözlüğü’nün kısa listesinde kendine yer bulan “brat”, Collins Sözlüğü için 2024’ün kelimesi olacak çapta bir etki bıraktı yaşamlarımızda. İngiliz şarkıcı Charli XCX’in 2024 tarihli albümü “Brat”, bugün varoluş sebebinin ötesine geçen kültürel bir fenomen olarak belleklerdeki yerini almış durumda. “Özgüvenli, bağımsız ve hedonistik bir tavrı” simgeleyen kavram, temsil ettiği duruş ve yaşam biçimiyle ABD Seçimleri’nde de kendisine yer buldu. Joe Biden’ın yarıştan çekildiğini duyurmasını takiben Charli XCX’in X’teki “Kamala IS brat” paylaşımıyla yeniden markalama aracısına dönüşen kavram, Türkiye’de de muhtemelen toplumun geneline olmasa da özellikle Z Kuşağı influencer’ların kullandıkları bir kendini ifade etme biçimiydi.
Yazar David Shariatmadari’nin Collins Sözlüğü’nün blog’unda kaleme aldığı yazısında “hedonizm ve anksiyetenin sarhoş edici bir karışım oluşturduğu 2024’ü tam manasıyla karşıladığını” belirttiği “brat”, internet kullanıcılarının sözlüğe girdikleri 6 bin 828 kelime arasında en fazla tekrar eden kelime olmayı başardı. Öte yandan, Collins Sözlüğü’nün kısa listesindeki diğer adaylar da, tıpkı Wired’ın altı kelimelik hikâyeleri gibi, bir arada okunduğunda 2024’ün detaylı bir dökümünü sunacak güçte: brainrot (beyin çürümesi), era (devir, tahminen Taylor Swift’in ses getiren “The Eras Tour”u vesilesiyle), looksmaxxing (kişinin kendi görüşünü olabilecek en iyi haline getirme gayreti), rawdogging (korunmadan sevişmek veya listede yer aldığı anlamıyla, bir eylemi herhangi bir hazırlık veya destek olmaksızın gerçekleştirmek. Uzun uçak yolculukları sırasında yolcuların hiçbir şey yapmadan uçuşun bitmesini beklemeleri anlamında kullanılan kelime bu metaforik anlamıyla popülerleşti), anti-tourism (geniş ölçekli turizm karşıtlığı), delulu (fikir ve beklentilerin tamamen isabetsiz olması), romantasy (romantik kurgu ile fantezinin harmanlandığı edebiyat türü), supermajority (nitelikli çoğunluk), yapping (laf salatası yapmak).
ABD Seçimleri ışığında yılın kelimesine popüler kültürden ziyade siyaset arenasından bir katkı sunan Marriam-Webster, 2024’ün kelimesini “kutuplaşma” olarak belirledi. Sözlük, kavramı “keskin biçimde iki zıt uca ayrılma; özellikle, bir grup veya toplumun görüşleri, inançları veya çıkarlarının bir süreklilik doğrultusunda dağılmak yerine zıt uçlarda yoğunlaşması” olarak tanımlıyor.
Yıl içerisinde internet sitelerinden yapılan aramaların, Amerikalıların ülkelerinde ve dünya genelinde yaşanan olayların karmaşık yapısını daha iyi anlama arzularının bir yansıması olduğunu açıklayan Marriam-Webster’ın bu önermeyi savunmak amacıyla gösterdiği örnekler ise kavramın Fox News ve Forbes gibi yayınlar başta olmak üzere ABD medya ekosisteminde yıl boyunca yüksek frekansta kullanımından oluşuyor.
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
