Musk, Hz. İsa ve reklam

Reklamcılar hedef kitleden çok söz eder. Çeşitli sıfatlarla tarif ederler.
Kaç yaşında?
Cinsiyeti nedir?
Alışkanlıkları nedir?
Liste uzar gider.

Karanlıkta filin kuyruğunu, hortumunu, dişlerini ellemek gibidir. Parçalardan bütüne varmak. Veriler, enformasyon ve bilgi. Parçaların ilişkisinden bütüne varma çabasıdır. Anketler, araştırmalar bir disiplin içinde ilerlemeyi sağlar. Nihai amaç bir anlam yaratıp hedef kitlede ya da kişide bir tepki uyandırmaktır. İhtiyaç uyandırmak, fikrini değiştirmek, seçtirmek, satın aldırmak gibi. Yaşam reklamın hammaddesidir. Reklamcı yaşam teorisindeki değişimleri bilmek zorundadır. Analog insan. Dijital insan. Musk dijital, Hz. İsa analog diyebilir miyiz?

Önce, ortak bir nokta var mı? İkisinin de beyninde sayısız nöron var ve bunlar arasında say say bitmez ilişki. Bu ilişkilerin çok farklı olduğu aşikâr.

Musk, Doge denilen ekibiyle DEI programlarını yok ediyor. Yani çoğulculuk, eşitlik ve kapsayıcılık tarihe karışıyor. Zaferini Sieg Heil hatırlatan bir selamla karşılıyor. René Girard’ın teorisine göre Mein Kampf’ı okuyup model seçmiş olması gerekir.

Hz. İsa ise tam tersini yapıyor. Seçkinci olmak yerine fakirin, fahişenin, firarinin yanında. Şiddetin karşısında iki yanağı da açık. Zenginin cennete gitme ihtimali devenin iğne deliğinden geçmesi kadar, diyor. Sefiller romanında Jean Valjean’a yardım eden Piskopos Myriel onun yeniden doğmuş halidir. Hz. İsa’nın hikâyesi onun modeli olmuştur. Beynindeki nöron örüntüsü o hikâyedir. Cervantes’in Don Kişot’unun şövalye hikâyeleri okurken model seçmesi gibi. İletişimin gücü! Ve piskopos bir hırsızdan aziz yaratır.

Hikâyedeki reklamcı

Musk’ın insan beynine çip yerleştirmesinin reklam ve pazarlama açısından etkisi ne olabilir? Bunun ipuçlarını arama motorlarının algoritmalarında bulabiliriz. Kullanıcıyı çok iyi tanıyan, alışkanlıklarını bilen, neyi tercih edeceğini sezen, gelirini nasıl harcadığını gözlemleyen, yeme içme ve gezme alışkanlıklarıyla aşina… Ve satışı da kolayca yapabilen.

Bu durumda pazarlama ve reklam dehasına yer var mı?

Hz. İsa ise, analog dünyanın hikâyeleriyle hedef kitlenin nöronları arasında ilişki kuruyor. Onları bir örüntü içine sokuyor. Annesi, doğumu, marangozluğu, havarileri, uğradığı ihanetler, bunları önceden bilmesi, Romalı subayın bakış açısı, mabetlerin ticarethaneye dönüşmesine tepkisi, körleri-hastaları iyileştirmesi ve ölüyü diriltmesi… Son yemek, çarmıha gerilişi ve yükselişi.

Bu bir hikâye. Başı, ortası ve sonu ile bir hikâye. İnsan beynindeki nöronları belirli bir ilişki yumağı içine sokacak analog bir yapı. İnsan beyni -ulusal beyin- bir başlangıç ister. Çoğu başlangıç gerçek olmasa da. Bir kurt emzirsin ister. Bir dağı delip çıkmak ister. Ortada bir zirve. Finalde dikkati ödüllendiren sonuç. “Denouement” denilen.

Reklamcı bu işi pazarlanan bir fotoğraf makinesi için yapabilir. Veya o makineye 1000 yıl önce takılan negatif film. Doğumdan okula, düğüne, yaşlılığa, ayrılığa bir hayat hikâyesinin en özel anları. Gözlerden musluk misali yaş akıtan.

Zaman ile değişenler

Musk’ın beyin çipi bütün bunların yerini alabilir mi?
Bu konuda da bazı ipuçları var.
Musk adamlarıyla devlet bürokrasisini gözden geçiriyor.
Amerikan devletini tepeden tırnağa gözden geçiriyor.
Makinenin yapabileceği her işte insanı devre dışına çıkarıyor.
Yapay zekâ insanı yenme konusunda zorlanıyordu bazı yarışmalarda. Artık bu konuda bir adım ileride olduğunu gösteren örnekler var. Go oyunu gibi örnekler.

Öte yandan beynin nöron yapısı hâlâ yapay zekânın çok ötesinde komplike bir yapı. Bu yapı ancak modelleniyor. Aynısı değil.
Zaman çok şeyi değiştirebilir.
Mağara resimleri.
Efsaneler.
Masallar.
Romanlar.
Filmler.
TikTok!
Ve Yapay zekâ.
Reklamcı dinozorlarla aynı kaderi paylaşmamak için ne yapabilir?
Zor bir soru.
Reçetesi basit değil.
Nöroloji.
Yapay zekâ.
Enformasyon.
Ve en önemlisi yaşamın kendisi.
Oradan çıkacak en güçlü, en estetik iletişim.
Sarsıcı, durdurucu, farklı.
Nöronları sarsıp yeni bağlantılar kurduran.
Beklenmedik yerde, zamanda.
Değiştirmek hatta dönüştürmek.
Reklam zihnini zenginleştirmek.
Anlam ile ürün arasında köprü kurup markalar yaratmak.
Üniversitede annesinden ayrı düşen bir çocuk misali. Soğutucuda annesinin yaptığı yemekler. Her tadına baktığında bir anı. Hangi yemeklik yağ kullanıldıysa artık o markadır. Benim annem dünyanın en iyi aşçısı dedirten. Nöron örüntüsü tekrarla kökleşir.
Spiker reklam arası dediğinde izleyicide bir beklenti yaratabilmek. Reklamı beyni gülümseten, ağlatan bir güç kılmak. Nöronları hoplatmak.
Kopmamak.
Mücadeleye devam etmek.
Hz. İsa’nın hikâye dünyası ile Musk’ın tekno dünyası arasındaki boşluğu doldurmak.
Dengbej, Manasçı, Şaman nasıl kaldıysa.
İlim ve irfandan kopmayarak.
Reklamcı da kalsın.