Merriam Webster, Oxford, Cambridge ve Collins Dictionary gibi kaynaklara göre yıla damga vuran üç kelime karşınızda.
Hayatlarımıza hızla nüfuz eden ve barındırdığı potansiyelle küresel ölçekte büyük heyecan yaratan yapay zekâ, 2023’ün en önemli gündemlerinden biriydi. Etki alanı böylesine geniş bir gündemin muteber sözlüklerin açıkladığı yılın kelimelerine tesir etmemesi de elbette düşünülemezdi.
2024’e gün sayarken Merriam Webster, Cambridge, Oxford, Collins ve Dictionary.com her yıl olduğu gibi bu yıl da en çok etki yaratan ve yılı en iyi özetleyen kelimeleri paylaştı. O kelimeleri ve seçilme gerekçelerini irdeledik.
Merriam Webster & Oxford Dictionary
“Charisma” kelimesinden türeyen ve daha çok genç kuşağın diline pelesenk olan “Rizz”, hem Merriam Webster hem Oxford Dictionary tarafından yılın kelimesi olarak gösterildi.
İnternet ve oyun kültüründen doğan, 2022’de internette “Rizz Tips” (Karizma İpuçları) videoları yayınlayan YouTube ve Twitch yayıncısı Kai Cenat’ın da etkisiyle popülerleşen kavram, haziran ayında aktör Tom Holland’ın Buzzfeed’e verdiği bir röportajda kullandığı “I have no rizz whatsoever. I have limited rizz.” (Hiç karizmam yok. Sınırlı bir karizmaya sahibim.) ifadelerinin ardından viral hale geldi.
Oxford’un verilerine göre, kavramın kullanımı beraberinde getirdiği meme patlamasıyla bir önceki yıla göre yaklaşık 15 kat arttı. Oxford Languages Başkanı Casper Grathwohl, bu yılki seçimin sosyal medyaya özgü dilin hızla gelişmesini yansıttığını söyledi ve ekledi: “Rizz’in niş bir sosyal medya ifadesi olmaktan çıkıp ana akım haline gelmesinin nedenlerinden biri, söylemesinin de eğlenceli olması. Dilinizden adeta neşeyle dökülüyor.”
Oxford, seçimiyle kalıcı kültürel öneme sahip bir terime işaret etmeyi ve bir önceki yılın “ethosunu, ruh halini veya meşguliyetlerini en iyi şekilde yansıtmayı” amaçlıyor.
Cambridge Dictionary & Dictionary.com
Cambridge Dictionary ve Dictionary.com’un yılın kelimesi olarak açıkladığı kavram, dilimizdeki tam karşılığı “halüsinasyon görmek” olan “hallucinate” oldu. Ancak adını listeye yazdırmasını sağlayan, yapay zekâyla bağlantılı olarak kazandığı yeni bir anlam.
Kullanıcının niyeti dışında yanlış bilgi üretme ve bunu gerçekmiş gibi sunma durumuna karşılık gelen “hallucinate” en basit tanımıyla chatbot’ların veya diğer yapay zekâ araçlarının kendilerinden emin biçimde bir şeyler uydurması anlamına geliyor.
Seçime dair konuşan Dictionary.com Sözlükbilim Başkanı Grant Barrett, “Yapay zekâ ile ilişkili farklı kelimelere baktığımızda hallucinate’in yapay zekânın bir kültür olarak tam olarak olmasını istediğimiz şey olmadığı fikrini özetlediğini gördük” diyor.
Barrett ve Dictionary.com Kıdemli Editörü Nick Norlen bir blog yazısında, kavramın sitedeki aramalarında yüzde 46’lık bir artış görüldüğünü, dijital yayınlarda kullanımının ise bir önceki yıla göre yüzde 85 arttığını paylaşıyor.
Kavramın kullanımı giderek yaygınlaşırken, bazı araştırmacılar ise sözkonusu bağlamda kullanımını, yapay zekâyı antropomorfize ettiği ve insanların şekillendirdiği veri kümeleri ile eğitilen dil öğrenme modellerine kötü niyet atfettiği gerekçesiyle eleştiriyor.
Collins Dictionary
2023’ün açıklamaya en az ihtiyaç duyulan kelimesi AI, yani yapay zekâ hiç kuşkusuz. Bir sonraki büyük teknolojik devrim olarak kabul edilen ve yılın gündemini domine eden AI, bu sebeple Collins Dictionary’nin listesinin ilk sırasında yer alıyor.
Sözlük, “İnsanın zihinsel işlevlerinin bilgisayar programları tarafından modellenmesi” olarak tanımladığı AI’ın yıl içindeki kullanımının da geçtiğimiz yıla göre dört kat arttığını belirtiyor.
Collins’in listesindeki diğer kelimeler: bazball, deinfluencing, nepo baby, ultra-processed, canon event, debanking, greedflation, semaglutide, ulez.
Merriam Webster’ın listelediği diğer kelimeler: authentic, deepfake, coronation, dystopian, EGOT, X, implode, doppelgänger, covenant, indict, elemental, kibbutz, deadname.
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
