Araştırmalar gösteriyor ki; kadınlar erkeklere oranla yapay zekâ teknolojilerini kişisel yaşamları ve iş hayatlarında yüzde 25 oranında daha az kullanıyor. Peki bu fark nasıl kapanabilir?
Yapay zekâ alanındaki gelişmeler hayatımızın birçok noktasına hızla entegre olurken, yapılan araştırmalar kadınların bu alandaki etkinliğinin erkeklere kıyasla çok daha düşük seviyede olduğunu ortaya koyuyor. Harvard Üniversitesi’nden Rembrand Koning ve ekibinin araştırmasına göre; kadınlar YZ teknolojilerini erkeklere kıyasla yüzde 25 daha az benimseyip kullanıyor. Koning ve ekibinin araştırması, kadınların YZ’ye mesafeli durmalarının en önemli sebeplerinden birinin etik kaygılar olduğunu gösteriyor. Kadınlar, YZ kullanımının “hile yapmak” ya da “etik dışı” olarak algılanabileceğinden çekiniyorlar. Ayrıca iş hayatında kadınlar genellikle uzmanlıklarını erkeklere göre daha fazla kanıtlamak zorunda bırakılıyor. Bu nedenle, YZ’den destek aldıklarında profesyonel yeterliliklerinin sorgulanabileceğini düşünüyorlar. Erkek meslektaşlarının “teknolojiyi verimli kullanma” olarak değerlendireceği bir durum, kadınlar için “yeteneklerini gizleme” şeklinde algılanabilir endişesi, YZ’ye mesafeli kalmalarına yol açıyor. Koning bu araştırmaların üzerine, “Kadınlar farklı alanlarda uzman olmadıkları gerekçesiyle yargılandıklarında daha büyük cezalarla karşı karşıya kalıyor” diyor ve ekliyor: “Doğru cevabı vermiş olsalar bile ChatGPT kullanarak ‘hile yaptıkları’ şeklinde düşünülmesinden endişe duyuyorlar.”
Chicago Üniversitesi’nden Anders Humlum ve Kopenhag Üniversitesi’nden Emilie Vestergaard, iş bölümünün cinsiyete dayalı doğasının, üretken yapay zekâ kullanımında gözlemlenen boşluğun yalnızca yüzde 25’ini oluşturduğunu gösteren bir araştırmaya imza attı. Humlum ve Vestergaard’ın Danimarka İstatistik Kurumu ile yaptığı işbirliği sonucunda, Kasım 2023-Ocak 2024 tarihleri arasında 11 meslek grubundan 100 bin kişiyle yapılan ankette, kadınların yalnızca yüzde 29’luk kesiminin ChatGPT’yi benimsediği görülüyor.
Peki Türkiye’de oranlar ne durumda? OECD verilerine göre Türkiye’de 55-64 yaş grubundaki kadınların YZ destekli işlerdeki istihdam oranı 2010’da yüzde 29 iken, 2020’de yüzde 35’e yükseldi. Kadınlar, STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) dışındaki mesleklerde toplam istihdamın neredeyse yüzde 49’luk kısmını oluştururken, STEM alanındaki çalışanların yalnızca yüzde 29’unu temsil ediyor. Avrupa Birliği’nde ise bilim ve mühendislik ile ilgili mesleklerde çalışanların yalnızca yüzde 27’sini kadınlar oluşturuyor. Orta yaş ve üzeri bireylerin işyerinde istihdamına engel teşkil eden hususlar arasında “yeni teknolojilere uyum sağlayamaması” görülüyor. Deloitte’un 2023 yılı Dijital Tüketici Trendleri Araştırması’na göre kadınlarda üretken YZ kullanımı yaş ilerledikçe azalırken, kullanım sıklığı artıyor. 35-44 yaş aralığında üretken yapay zekâ araçlarını günde en az bir kez kullananların oranı yüzde 11 iken, bu oran 45-55 yaş aralığında yüzde 16’ya yükseliyor.
Berkeley Üniversitesi’nden Nicholas G. Otis ve ekibinin “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri ve Üretken Yapay Zekâya İlişkin Küresel Kanıtlar” araştırmasında çarpıcı sonuçlar ortaya konmuş durumda. Otis’e göre, bu küresel eşitsizlik devam ederse, kendi kendini güçlendiren bir döngü yaratma riski taşıyor. “Kadınların üretken yapay zekâ kullanımında yetersiz temsili, kadınların tercihlerini ve ihtiyaçlarını yetersiz örnekleyen veriler üzerinde eğitilmiş sistemlere yol açacak ve teknolojinin benimsenmesi, ekonomik fırsatlardaki mevcut cinsiyet eşitsizliklerini genişletecektir” diyor Otis ve ekliyor: “Dünya çapında 18-65 yaş arası erkek çalışanların yüzde 59’u haftada en az bir kez üretken yapay zekâ araçlarını kullandıklarını söylerken, kadınların yalnızca yüzde 51’i aynı şeyi söylüyor.” Bu verilere ek olarak da Dünya Ekonomik Forumu (WEF), yapay zekâ ve veri biliminde çalışan kadın oranının sadece yüzde 22 civarında olduğunu belirtiyor. Kadınların; bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi alanlarda yeterince temsil edilmemesi YZ’deki kadın sayısını da sınırlıyor.
Büyük teknoloji şirketleri ve sivil toplum kuruluşları, kadınların YZ’ye katılımını artırmak için çeşitli programlar hayata geçiriyor. Google’ın kadınlara özel YZ eğitimleri ve mentorluk desteği sağlamak adına hazırladığı “Women in AI” programı ve IBM’in YZ’de cinsiyet eşitliğini sağlamak için çeşitli araştırmalar yürütmek adına geliştirdiği “AI Ethics” çalışmaları da bu bağlamda öne çıkıyor. Türkiye’de de benzer örnekler görmek mümkün. Teknosa, “Kadın İçin Teknoloji” projesi ile 35 binden fazla kadının teknoloji ile yakınlaşmasını sağladığını açıkladı. Samsung ve UNDP Türkiye işbirliğinde gerçekleştirilen “Innovation Campus” programı ise kadınların; yapay zekâ, nesnelerin interneti, kodlama ve programlama gibi geleceği şekillendiren teknolojilere karşı teknik becerilerinin gelişmesi adına hayata geçirildi. Daha ileri yaş grubuna hitap eden bir programa imza atan L’Oréal Türkiye ise, 50 yaş ve üstü kadınların teknoloji yolculuklarına destek olmak adına “50+ Tekno Kadın Guru Programı” nı hayata geçirdi.
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
