Kadınlar tarımın görünmeyen kahramanı

Birleşmiş Milletler’in, kadınların tarımsal üretimde, kaynakların sürdürülebilir kullanımında, gıda üretiminde ve güvenliğinde sahip olduğu önemli konumdan hareketle ilan ettiği Dünya Kadın Çiftçiler Günü 2008 yılından bu yana her yıl 15 Ekim’de kutlanıyor.

1000 Çiftçi 1000 Bereket Programı ile çiftçilerin verimini ve refahını artırmak, tarımda sosyal ve dijital dönüşümü desteklemek, sürdürülebilir tarım uygulamalarıyla doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunmak amacıyla çiftçilerin yanında olmaya devam eden Cargill bu güne özel bir araştırma paylaştı.

Program kapsamında KONDA ile gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına göre; Türkiye’de tarım cinsiyet ayrımcılığının en çok hissedildiği alan. Tarımdaki rolü yeterince öne çıkmayan kadınlar, tarımsal üretimde özneden ziyade süreçteki takviye kuvvet gibi görülüyor.

• 10-15 yıl öncesine kadar tarlada daha aktif olan kadınlar, insan gücüne duyulan ihtiyacın azalması ve ekim sahalarının büyümesine bağlı olarak tarlalardaki etkinliğini yitirdi.
• Erkek tarımı yürütürken kadın geri kalan bütün hayatı organize ediyor, lojistik desteği sağlıyor ancak omuzlarındaki fazla yük yeterince anlaşılmıyor. Bir şekilde işin başına geçen kadın çiftçilerin “daha titiz, daha sabırlı ve makul olacakları” için bu işi erkeklerden daha iyi yapabilecekleri düşünülüyor.
• Kadınlar tarımda aktif rol üstlenmek konusunda genellikle yeterli özgüvene sahip ve hevesli. Hemcinslerinin bu alanda faaliyet gösterseler erkeklerden daha da başarılı olacağına inanıyorlar.
• Hayvancılıkla uğraşılan hanelerde kadınların üstündeki yük daha da artıyor. Yoğurt, peynir gibi hayvansal ürünlerin kadınlar tarafından yapılıp satıldığı bu evlerde hayvanların bakımı ve sağımı sırasında da kadınlar daha aktif rol üstleniyor.

“Kadınlar kendine daha fazla güvenmeli”

1000 Çiftçi 1000 Bereket’in lider çiftçilerinden Ceylan Karaoğlan, İzmir’in Tire İlçesi’ne bağlı Peşrefli köyünde üretim yapıyor. Karaoğlan, “Çiftçilikte de kadın olmanın zorlukları çok” diyor ama hemcinslerini şu sözlerle cesaretlendiriyor: “İnsan ne yapmak istediğini bilince ve kararlı olunca karşısında hiçbir şey duramıyor. Yapamayacaklarını inandıkları için bu işten geri duran çok kadın var. Kadınlar olarak kendimize daha fazla güvenmeliyiz.”

İlayda Altıntaş da 1000 Çiftçi 1000 Bereket’in en genç kadın çiftçilerinden… Eskişehir Çifteler İlçesi’ne bağlı Dikmen köyünde doğan Altıntaş çocuk yaşlardan itibaren toprakla ilgileniyor. Altıntaş, “Kadınlar yapamaz gözüyle bakılıyor ama aslında tam tersi. İstediğimiz her şeyi yapabiliriz. Hatta bir sloganım var, ‘Ojemi de sürerim, tarlamı da’ diye. İnşallah daha fazla kadını bu sloganla görmek istiyorum” diyor.

“Kadının elinin değdiği yer güzelleşiyor”

Ankara’nın Polatlı İlçesi’ne bağlı Uzunbeyli köyünde yaşayan Ceren Yağlıkara aslında endüstri mühendisi… 2016 yılından bu yana kanola ve ayçiçeği üreten eşine destek olan Yağlıkara, Ankara Üniversitesi Ziraat Mühendisliği Bölümü’nde son sınıf öğrencisi. Yağlıkara, tarım sadece kadınlara bırakılsa daha sistematik, daha verimli üretim yapılabileceğini söylüyor: “Aslında kadının elinin değdiği yer güzelleşiyor. Erkekler arasındaki rekabet tarımı ileri götürmüyor. Kadınlar arasında oluşabilecek üretim rekabeti bizi daha iyi yerlere taşır.”

Örsel: “Toprağın asıl sahibi kadınlar”

Araştırmayı değerlendiren Cargill Gıda Türkiye, Orta Doğu, Afrika ve Hindistan Kurumsal İlişkilerden Sorumlu İcra Kurulu Üyesi Arzu Örsel de kadınların tarımda sürdürülebilirliği sağlamada önemli rol üstlendiğini söylüyor. Örsel, “Çiftçi ailesinde toplumsal cinsiyet ilişkileri kadını ev içi rollerle tanımlamaya devam etse de kadınlar tarımın görünmeyen gücü. Tarım geleceğimiz için ne kadar önemli ise kadın çiftçiler de bir o kadar önemli. Toprağın asıl sahibi kadınlar, üretimin arka planındaki lojistiği de, mahsulün konserve, salça, yoğurt gibi katma değerli ve sürdürülebilir ürünlere dönüşmesini sağlayan da yine kadınlar. Sosyokültürel nedenlerden daha az ön plana çıkıyorlar belki ama bu işlere girdikten sonra erkeğe göre daha başarılılar” diyor.