Partilerin ve adayların seçim kampanyası harcamalarına detaylı bir bakış.
24 Haziran seçimlerine sadece iki gün kaldı. Bu seçimler her haliyle öncekilerden farklı. Siyasi elitten medya mensuplarına, sokaktaki vatandaştan mahalle kahvesindeki emekliye kadar herkes bu seçimin normal bir seçim olmadığının, bunun gelecek onlarca yılın referandumu olduğunun farkında. Atmosfer o kadar ağır ki, gazetelerde yazan köşe yazarları, televizyonlarda konuşan yorumcular tümüyle siyasi inançlarını deşifre ettiler, birer propaganda elemanına dönüştüler.
Partiler ve adaylar son mitinglerini yarın yapacaklar ve ardından seçim yasakları başlayacak. Yasaklara kadar haber bültenleri daha önce görülmediği kadar mitinglerden ve adaylardan renkli anlarla dolu olmaya devam edecek.
Seçime 48 saat kala Muharrem İnce’nin, Meral Akşener’in ve Temel Karamollaoğlu’nun bu seçimlere renk getirdiklerini ve ilk defa gündem belirleme tekelini Erdoğan’dan aldıklarını söyleyen çok sayıda vatandaşa rastlamak mümkün…
Ortalıkta seçim tahminleri ve araştırma şirketlerinin verileri uçuşuyor. Ama nedense hiçbiri benzer şeyi söylemiyor. Bazı yorumcular “Türkiye siyaseten tekinsiz bir ülke görünümünde olduğu için” kamuoyu yoklamalarının ortaya koyduğu rakamlara da itibar edilemeyeceğini iddia ediyorlar. Bakalım, bu kez seçim totonun galibi hangi araştırma şirketi olacak.
Seçimler; doğallıkla mitingler, saha kampanyaları ve profesyonel reklam kampanyaları demek. Son bir aydır neredeyse hemen her TV kanalında siyasi partilerin ve adayların profesyonel kampanya filmleri, reklam kuşaklarını domine ediyor. Dijital medya kanalları, sosyal medya platformları, sinemalar ve açıkhava mecrası daha önce görülmediği kadar yoğun seçim kampanyalarıyla dolu.
Sokağa çıktığınızda, bilinen klasik kent mobilyaları kadar, elektrik direklerinin, köprülerin, binaların, AVM’lerin, yol kenarındaki hemen her boşluğun aday ve parti reklamları ile kaplı olduğunu görüyorsunuz. Özellikle iktidar partisinin ve Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkhava mecrasındaki olağanüstü kampanya kullanımına şahit oluyorsunuz.
Cumhur İttifakı ve Erdoğan, TV reklamlarında da süre kullanımında da tartışılmaz bir üstünlüğe sahip. 18 Mayıs – 18 Haziran arasında TV reklam kullanımı ile ilgili şu iki tablo, bize bu seçimlerde tarafların bütçe gücü hakkında da net bir fikir veriyor:
Yazılı basın ise ilk kez bu seçim kampanyalarından çok az pay alıyor. Daha önceki seçimlerde altı ila sekiz hafta boyunca gazeteler, parti/aday ilanlarıyla dolardı. Bu kez yazılı basında profesyonel seçim kampanyası yok denecek kadar az. Belki de bunun nedeni, gazetelerin birer propaganda broşürüne dönmüş olmalarıdır.
24 Haziran baskın seçimleri, meclisteki dört siyasi partinin Türkiye tarihindeki en yüksek hazine yardımını aldıkları seçim olmanın yanı sıra, bugüne kadar görülmüş aday adaylarından en yüksek miktarda başvuru ücreti topladıkları ve harca harca bitiremeyecekleri bir bütçeye ulaştıkları seçim de oldu.
Ak Parti 417 milyon TL hazine yardımı, 42 milyon TL aday adaylık ücreti olmak üzere 459 milyon TL’lik bir bütçeye sahip oldu. CHP 213,3 milyon TL hazine yardımı ve 14 milyon TL adaylık geliri olmak üzere toplam 227,3 milyon TL bütçe elde etti. MHP 100,2 milyon TL hazine yardımı, 3,2 milyon TL adaylık bedeli olmak üzere toplam 103,4 milyonluk bir bütçeye erişti. HDP ise 90,6 milyon TL hazine yardımı ve 1,5 milyon TL aday adayı geliri ile toplam 92,1 milyon TL’lik bir meblağı kullanıyor.
İYİ Parti ve Saadet Partisi’nin ise hazine katkısı olmadığı için sadece adaylardan alınan başvuru ücretleri var. İYİ Parti’nin 14 milyon TL, Saadet Partisi’nin ise 2 milyon TL’lik bütçesi var.
Cumhurbaşkanlığı için yarışan adayların bankalardaki kampanya hesaplarına vatandaşlarca yapılan yardım tutarı henüz resmen açıklanmadı. Ancak 2014 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyalarına yapılan yardımları dikkate alarak, 24 Haziran seçimleri için yarışan adayların hesaplarında 117 milyon TL’lik bir toplam kampanya bütçesinin toplanmış olduğunu tahmin ediyoruz.
Bu yardımlarda da aslan payını 86 milyon TL ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan alıyor.
24 Haziran seçimlerinde yarışan her siyasi partide 600’er milletvekili adayı da kişisel bütçe kullanıyor. Parti listelerinde ön sırlarda olanlar daha yüksek rakamlar harcarken, geri sıralarda kalanlar minimumda kalıyor. Her şeye rağmen fotoğraf çekiminden internet sitesine, sosyal medya kampanyasından kahve toplantılarına, iftar yemeklerinden mitinglere, broşür, katalog, afiş, pankart ve el ilanlarına kadar her aday bir bütçe ile yarışıyor. Harcanan bütçeler aday sırasına göre olduğu kadar partilere göre de farklılıklar içeriyor.
Biz geçmiş seçimlerdeki harcama ortalamalarını dikkate alarak, milletvekili adaylarının toplamda minimum 336 milyon TL bütçe kullanacaklarını tahmin ediyoruz.
24 Haziran seçimlerinin toplam bütçesi böylelikle en az 1 milyar 340 milyon TL’ye ulaşıyor. Bu miktarın yaklaşık olarak 800 milyon TL’sini Cumhur İttifakı, 424 milyon TL’sini Millet İttifakı, 132 milyon TL’sini ise HDP kullanıyor.
24 Haziran seçim kampanyalarının toplam bütçesi bu tablolarda da görüldüğü gibi kabaca 1,4 milyar TL. Bu rakama, partilere ve adaylara yasal olmayan yollardan yapılan yardımlar, kamu kurumlarının ve belediyelerin yaptıkları harcamalar ile YSK’nın seçimler için harcadığı bütçeler dahil değil.
Ama tüm bu miktarlar bile 24 Haziran’ın Hazine’ye yükünün yanında devede kulak kalıyor. Bilindiği gibi hükümet seçimlere giderken çeşitli seçmen kümelerini ikna etmek için kesenin ağzını açtı. Emeklilere yılda iki kez 1000’er TL ikramiye, büyük kentlerde getirilen imar afları, iş dünyasına krediler ve daha niceleri…
Sadece emekli ikramiyeleri ve İmar Barışı’nın getirdiği vergi ziyanı gibi iki ana kalemin bile Hazine’ye yükü 48 milyar TL’ye (10,5 milyar USD) yaklaşıyor. Bir başka ifadeyle 24 Haziran seçimleri Türkiye ekonomisi için en az 12 milyar dolarlık büyük bir fatura demek.
Umarız seçimler, bu büyük faturayı kapatmaya yardım edecek sonuçlar getirsin.
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
