Kriz, birleşmeler ve satın almaları olumsuz etkiledi

Deloitte Türkiye’nin Ekonomist Dergisi işbirliği ile hazırladığı “2008 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu” yayınlandı. Rapora göre özellikle son çeyrekte küresel durgunluğun etkileri daha fazla hissedilmeye başlandı.

2008’de Türkiye’de toplam 172 satın alma ve birleşme işlemi gerçekleşirken, işlem hacmi 18,4 milyar dolar oldu. 7 milyar doları bulan özelleştirmeler hariç tutulduğunda, işlem hacminde geçen yıl oranla %30 azalma görülüyor. Ancak, geciken özelleştirmelerin gündeme gelmesi, bazı sektörlerde beklenen ikinci konsolidasyon süreci ve finansal sıkıntı içine giren şirketlerin satışlarıyla birlikte gelecek yılın ikinci yarısından itibaren bir canlanma yaşanabilir.

Deloitte Türkiye ve Ekonomist Dergisi işbirliği ile hazırlanan “2008 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu” yayınladı. Türkiye’deki birleşme ve satın alma ortamının 2008 yılındaki genel görünümünü kapsamlı bir şekilde ortaya koyan rapora göre geçen yıl toplam 172 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşti. Toplam işlem hacmi 18,4 milyar dolara ulaşırken, bunun içinde yabancı yatırımcıların payı %75 oldu. İşlemler çoğunlukla enerji, finans ve hizmet sektörlerinde yoğunlaştı. 2008’in rekortmeni ise 3,1 milyar dolara BC Partners-DeA-Turkven ortaklığına satılan Migros oldu.

Birleşme ve satın almaların %40’ını oluşturan özelleştirmelerin hacmi 7 milyar dolara ulaştı. Özelleştirmeler dışında kalan işlemlerin toplam hacminde geçen yıla kıyasla %30’luk bir azalma görüldü. 2008’in son üç ayında ise işlem hacmi, 2007’nin aynı dönemine göre %60 azaldı. Ayrıca, 2008 yılı toplam işlem hacminin yaklaşık %20’si açıklanmış ancak henüz tamamlanmamış işlemlerden oluştu.

‘Son 5 yılın en durağan dönemi olacak’

Raporu değerlendiren Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı Başak Vardar görüşlerini şöyle ifade etti:

“Türkiye, son dört yılda yakaladığı istikrar ve gerçekleştirdiği büyüme ile global likidite bolluğu yaşanan dönemin yıldızı haline geldi ve yüksek hacimli satın almalara ev sahipliği yaptı. Ancak, dünyada yaşanan finansal krizin etkisiyle, Türkiye için önümüzdeki yıl, yabancı yatırımcıları çekmekte zorlanacağı bir dönem olacak.

Daha önce benzeri görülmemiş bir kredi sıkışıklığı nedeniyle yatırımcılar satın alma kredisi bulmakta zorlanıyor. Geride bıraktığımız yılın üçüncü çeyreğinden itibaren hem stratejik yatırımcıların hem fonların daha temkinli davrandıklarını, birçok satın alma işleminde ise sürecin uzadığını veya işlemlerin iptal edildiğini görüyoruz. Dünya genelinde de satın almalarda bir önceki yıla göre önemli ölçüde azalma oldu.

Yabancı yatırımcıların ve finansal yatırımcıların Türkiye piyasasına ilgisi devam edecek olmakla birlikte, 2009 yılı toplam işlem hacminde, bazı muhtemel özelleştirme işlemleri hariç tutulduğunda, geçtiğimiz yıla göre önemli ölçüde bir azalma olacağını tahmin ediyoruz. Ayrıca, satın alma gücündeki azalmayla birlikte, şirket değerlemeleri de düşecek. 2009’un ilk çeyreği ise satın almalar açısından uzun yıllardan sonra yaşanan en durgun dönem olacak.”

Küresel likiditede daralma yatırımları etkiliyor

Yatırımcıların ve kredi kuruluşlarının daha temkinli hareket etmesiyle, yılın üçüncü çeyreğinden itibaren satın alma işlemlerinin sonuçlanmasında bazı zorluklar ve gecikmeler yaşandı. 2009’un ilk yarısında bu olumsuz havanın devam etmesi bekleniyor.

Yabancılar 13,8 milyar dolarlık işlem yaptılar

Yabancı yatırımcılar 13,8 milyar dolar tutarında işlem hacmi ile 2008’in birleşme ve satın alma işlemlerinde yine en büyük payla öne çıktılar. 2008 yılında yabancı yatırımcıların 108 işlemine karşılık, Türkler 4,6 milyar dolar değerinde 64 birleşme ve satın alma gerçekleştirdi.

11,5 milyar dolarlık işlem hacmi ve 80 civarında birleşme ve satın alma işlemi ile Avrupalılar, yabancı yatırımcılar arasındaki toplam işlem hacminin %83’ünü gerçekleştirdi. ABD kökenli yatırımcılar 10, Körfez ülkelerinden gelen yatırımcılar ise 9 işlem gerçekleştirdi. 2008’in en büyük 5 satın alma işlemi, toplam işlem hacminin %45’ini oluşturdu. Özelleştirmeler, toplam işlem hacmini belli bir seviyeye taşıdı.

2008’in rekortmeni 3,1 milyar dolarlık işlem hacmiyle Migros

Birleşme ve satın almalar enerji, finans ve hizmet sektörlerinde yoğunlaştı. Bu yıl ilk kez enerji sektörü finans sektörünü geride bıraktı. Bu arada birçok Türk grubu belirli iş alanlarında, orta vadeli stratejilerinin parçası olarak satın almalar gerçekleştirdi. Akkök, Alarko, Çalık, Çelebi, Kiler, Limak, Sabancı, Ülker ve Zorlu 2008’i bu yönde hamleler yaparak geçiren Türk grupları oldu.

Finansal krize ve kredi sıkışıklığına rağmen finansal yatırımcılar, Türkiye’de tüm zamanların en fazla işlemini gerçekleştirdi. Finansal yatırımcıların yaptıkları 32 satın alma işleminin toplam değeri yaklaşık 6.5 milyar dolar oldu. Bu tutar, neredeyse son üç yılda finansal yatırımcıların gerçekleştirdiği satın almaların toplam hacmine eşit. Yılın en büyük işlemi ise, BC Partners-DeA-Turkven’in Migros’u Türkiye’de özel sermaye şirketleri için rekor olan 3,1 milyar dolara satın alması oldu.

2009’da daralma olacak

Finansal krizin etkisiyle yaşanan ekonomik yavaşlama 2008’de birleşme ve satın almaların sayısını da hacmini de küresel boyutta frenledi. Birleşme ve satın almalar, bir önceki yıla göre %35’lik daralma ile 2,9 trilyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu rakam 2005 yılından bu yana görülen en düşük küresel işlem hacmini oluşturuyor. Türkiye, yatırım açısından son dört yılda yabancıların en gözde ülkelerinden biri olmasına karşın, yaşanan ekonomik koşullardan etkilenecek ve 2009 yabancı yatırımcıları çekmekte zorlanacağı bir yıl olacak.