Fairy ve Refika Birgül’den gıda israfına karşı güçbirliği

Refika Birgül ve Fairy, gıda israfına dair farkındalık yaratmayı hedefleyen bir içerik serisi için bir araya geldi.

Gıda atığı konusunda farkındalık yaratmak ve israfı engellemek amacıyla Fairy’nin beş yıl önce Gıda Kurtarma Derneği işbirliğinde başlattığı “Boşa Harcama” projesinin elçilerinden biri olarak hazırladığı özel içeriklerle takipçilerini bilgilendiren yemek yazarı ve Şef Refika Birgül, “Bereket” başlıklı içerik serisiyle gıda israfına dikkat çekerken, israfı önlemek için mutfaklarda atılabilecek adımları paylaşıyor. Seri, Fairy’nin desteğiyle “Refika’nın Mutfağı” YouTube kanalı üzerinden yayınlanıyor.

İstanbul’da yaşadığı Kuzguncuk semtinde evine giderken çöp konteynerindeki gıdaların fazlalığını görünce video kaydı alarak kentlerdeki gıda israfına dikkat çekmek istediğini belirten Refika Birgül, projenin motivasyonunu, “Bereket’ toplumumuzun asırlardır hayatında olan bir kavram. Aslında bugün sürdürülebilirlik diye konuştuğumuz kavramın özü ve bence daha büyük anlamda karşılığı bizim bereket kavramımız. Eskiden dededen, neneden, toruna geçen bilgiler gıdayı nasıl kullanmamız, nasıl dönüştürmemiz gerektiğine dair çok güzel bilgilerdi. Bugün artık evler küçüldüğü, mesafeler uzadığı, artık insanlar daha geç yaşlarda çocuk yaptıkları için, dedelerin, nenelerin bunları anlatabilecek zaman ve takatları olmama ihtimali de arttığı için görev bize düştü ve bu bilgileri tekrar hatırlamak ve gençlere aktarmak için bu videoları hazırlamaya başladık” sözleriyle anlatıyor.

Birgül, Türkiye’de gıda israfının boyutlarına ilişkin ise şu bilgileri paylaşıyor: “Ülkemiz ne yazık ki kişi başına en çok gıda israfının yapıldığı 10 ülke arasında üçüncü sırada. Satın aldığımız ekmeğin yüzde 34’ü, kök sebzelerin yüzde 20’si, deniz ürünlerinin yüzde 12,5’i, kurubaklagilin yüzde 32’si, kırmızı-beyaz etin yüzde 17’si, süt ve süt ürünlerinin yüzde 41’inin çöpe gittiği belirtiliyor. Ülkemizde günlük israf edilen ekmek sayısı ise 4,9 milyon. Gıda Kurtarma Derneği’nin rakamlarına göre de tarladan tezgâha gelene kadar meyve sebzenin yüzde 50’si israf oluyor. Kalanın yine yarısını da biz ya buzdolabında ya da yemeyerek israf ediyoruz. Yani tarladan, bahçeden çıkan sebze meyvenin sadece yüzde 24,5’ini tüketiyoruz. Sadece bu gıdalarda değil ekmekte, süt ve süt ürünleri ile ette de bunu görüyoruz. Amacımız, bunu yerinde görmek ve çöp konteynerlerinin içine girerek atılanların ne kadarının gıda ne kadarının başka malzeme olduğunu göstermekti.”

Alışkanlıkları nasıl değiştirmeli?

Dünyada her 3 gıdadan 1’i israf edildiğini hatırlatan Refika Birgül, “İsraf edilen her gıdayla mutfaklarımızın bereketi azalıyor. Ülkemizde ise yalnızca evlerde kişi başına yılda 93 kilogram gıda israf ediliyor. Tedarik zincirindeki kayıplar ve atıklar da dahil edildiğinde, ülkemizde 26 milyon ton gıda boşa gidiyor. Bu ciddi bir su ve elektrik israfı anlamına da geliyor. Örnek vermek gerekirse Türkiye’de çöpe giden ekmeğin su israfı karşılığı, İstanbul’un bir yılda barajlarından çekilen su miktarına eşit. Oysa kurtardığımız her bir milyon kilogram gıda için 74 milyon litre su yani 40 olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek kadar su kurtarıyoruz. Aynı şekilde 6 milyon kilojul enerji yani bir televizyonu 1200 yıldan fazla açık bırakmaya eşdeğer enerji tasarruf ediyoruz. Bununla da kalmıyor, 6 milyon kilogram sera gazı emisyonunu engelliyoruz” dedi.

Alışkanlıklarda yapılacak ufak değişikliklerle bu sorunun önüne geçilebileceğini vurgulayan Birgül, gıdaların boşa harcanmasının önüne geçerek mutfakların bereketini artıracak önlemleri şöyle sıraladı:

• Tüketilecek kadar gıda alışverişi yapılmalı.
• Sebze meyvelerin sadece bozulmuş kısımları atılıp sağlam kısımları değerlendirilmeli.
• Her meyve sebze mevsiminde mümkünse kabuğu ile tüketilmeli.
• Fazla gelen ekmekler sonra ısıtılıp tüketilmek üzere dondurucuda saklanmalı ya da başka bir yemeğin yapımında değerlendirilmeli.
• Sebze meyve gibi organik atıklar imkân varsa dikilmeli ya da kompost haline getirilip toprağa geri verilmeli.
• Çay-kahve telveleri çöpe değil kompost olarak toprağa atılmalı.
• Artan yemekler çöpe değil sokak hayvanları için uygun yerlere bırakılmalı.
• Son kullanma tarihi geçen irmik, bulgur, buğday gibi kuru gıdalar kuşlar için toprağa ya da cam önlerine serpilmeli.
• Gıdalar ve geridönüştürülebilir çöpler ayrı atılmalı.