Düşüncelerimiz ve biz, etkileşime girdiğimiz toplumlara ve maruz kaldığımız akımlara karşı sandığımızdan daha savunmasızız. 2024’ün popüler kültür hadiselerini bir de bu gözle hatırlayalım…
Vietnam Savaşı, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, popüler kültüre en çok mal olmuş savaşlardan biri: Full Metal Jacket, Good Morning Vietnam, Born of the Fourth of July, The Deer Hunter, Platoon, We Were Soldiers ve elbette Apocalypse Now. Tamamı Hollywood yapımı olan bu kült filmler bize savaşın anlamsızlığı ve yıkıcılığı üzerine her biri eşsiz anlatılar sunuyor.
Peki, hiç düşündünüz mü, Vietnam ile ABD arasındaki bu “galibi belirsiz” çatışmayı neden “Vietnam Savaşı” olarak anıyoruz? Vietnam’da mevzubahis savaş “Amerikan Savaşı” olarak biliniyor. Amerika’nın savaşa “Vietnam” demesine dair gösterilen birden çok gerekçe var ama aralarında Türkiye’nin de olduğu diğer tüm ülkelerin toplumları bu savaşa neden Vietnam Savaşı dediklerini gerçekten biliyorlar mı?
Popüler kültür, dünyayı ve olayları algılama biçimimiz üzerinde fevkalade tesiri olan ancak gücü sıklıkla hafife alınmaya meyledilen bir kavram. Pek çoklarımız bir milyoncularda satılan Dubai çikolatası kalıplarına gülerek baktık ama içimizde Dubai çikolatasını denemeyen veya merak etmemiş olan var mı? Düşüncelerimiz ve biz, etkileşime girdiğimiz toplumlara ve maruz kaldığımız akımlara karşı sandığımızdan daha savunmasızız.
2024’ün popüler kültür hadiselerini bir de bu gözle hatırlayalım… Ve “başkalarının” hayatları sandığımız şeyi bizzat yaşayıp yaşamadığımızı anlamaya çalışalım.
Pandemi sonrası akıbeti sıkça sorgulanan sinema, streaming platformları cephesindeki hareketliliğe rağmen, eski popülerliğine kavuşma konusunda umut vaat ediyor. Box Office Türkiye’nin 2024 verilerine göre toplam hasılatta yüzde 70,7 (4 milyar 826 milyon 952 bin 49 TL) ve toplam seyirci sayısında yüzde 2,1 (32 milyon 212 bin 102 kişi) oranlarında büyüme kaydeden sinema salonlarında geçtiğimiz yıl 443’ü yeni olmak üzere toplam 560 film gösterime girdi. Bununla birlikte, sinema biletlerinin fiyatlandırmasında ekonomik çıkmazın izlerini görmek mümkün: 2023 yılında 89,66 TL olan ortalama bilet fiyatı, 2024’te 149,84 TL olarak kaydedildi.
Son yıllarda özellikle kült film ve serilerin remake ve devam filmleriyle Hollywood’dan dünyaya yayılan nostalji fırtınasının esintilerini hissetmiş, hayatlarımızın bizi geçmişe dönmeyi arzulayacak kadar bunalıp bunaltmadığı üzerine tartışmıştık. 2024 yılında Türkiye sinemalarında vizyona giren tüm filmlerden ilk beşine baktığımızda sırasıyla Rafadan Tayfa 4: Hayrimatör, Ters Yüz 2, Lohusa, Kolpaçino 4 4’lük ve Deadpool-Wolverine filmlerini görüyoruz. Elbette, yapımların beyazperdede gördüğü rağbeti 11 ay üzerinden yorumlarken sözkonusu filmlerin yayına giriş tarihi ve vizyonda kalma süresi gibi değişkenleri hesaba katmakta yarar var. Bununla birlikte, ülkece iyi hissetmeye ve gülmeye ihtiyaç duyduğumuz ortada.
Neşemizi Türkiye’deki sinema salonlarında bulurken, hüznümüzü dünyayla paylaşmaktan da geri kalmadık 2024’te. Yönetmen Zeki Demirkubuz’un son filmi Hayat, 2024 Oscar Ödülleri’nde Türkiye’nin “En İyi Uluslararası Film” adayı seçildi. Senaryosunu Furkan Daşbilek’in yazdığı ve yönetmenliğini Turan Haste’nin üstlendiği, dünya prömiyerini 2023’te 79. Venedik Film Festivali’nde yapan Rutubet ise 2024 Oscar Ödülleri’nde “En İyi Kısa Film” kategorisinde aday adayı olarak ülkemiz sinefillerini gururlandırdı.
2024’ün bir diğer ses getiren filmi, Almanya’da doğup büyüyen Türk yönetmen İlker Çatak’ın yönetmen koltuğunda oturduğu Teachers’ Lounge da Akademi Ödülleri’nde “En İyi Uluslararası Film” kategorisinde aday gösterildi.
Filmler ve yönetmenler kadar oyuncu ve bilim insanlarımızdan yana da gururla gülümsediğimiz bir yıldı 2024. Hayatı ve yeteneğiyle sadece sanatseverlerin değil dünya genelinde popüler kültürün ikonik figürlerinden biri olan Yunan asıllı soprano sanatçısı Maria Callas’ın hayatını anlatan Maria filminde Angelina Jolie’ye Haluk Bilginer’in eşlik edeceği haberiyle heyecanlandık, 2024’te Brand Week Istanbul sahnesinde ağırlama ayrıcalığına eriştiğimiz Daron Acemoğlu’nun Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görüldüğü haberiyle ise gururlandık.
Kasım ayında MediaCat’e verdiği söyleşide Türkiye’de problemin adını “hazır olmak” olarak koyan Acemoğlu, şöyle diyordu: “Türkiye şu anda yapay zekâya hazır değil. Birkaç tane şirket yüksek yatırımlarda bulunuyor, gazeteler bunu konuşmaya başladılar ama Türkiye buna hazır değil. Türkiye, nüfusunun değişimine de hazır değil. Demografik büyük bir değişimden geçiyor Türkiye, yaşlanmaya başlayacak. Küreselleşme değişiyor, Türkiye buna da hazır değil. İklim değişikliği oluyor, Türkiye buna da hazır değil. Bunlara hazır olmak için geleceğe yönelik insan kaynaklarına daha çok yatırımda bulunan, teknolojiyi Türkiye’nin içine sindiren ve yönünü Türkiye için belirleyen bir politikaya ihtiyaç var.”
Spotify tarafından paylaşılan yılsonu raporuna göre Semicenk, bir önceki yıl olduğu gibi 2024’te de platformun Türkiye’de en çok dinlenen sanatçısı unvanına kavuştu. Listenin devamındaysa sırasıyla Lvbel C5, Sezen Aksu, BLOK3 ve UZI yer alıyor. 2024’te rap müziğin hâkimiyetini sürdürdüğünü söyleyen rapora göre, en çok dinlenen ilk 10 sanatçıdan hareketle, pop ve alternatif rock da Türkiye’nin dinlemekten keyif aldığı türler arasında. 2024’te en çok dinlenen şarkılara geldiğimizdeyse ilk sırada “CISTAK” var. Era7capone, Batuflex ve Narco imzalı şarkıyı “LAN” (Zeynep Bastık), “Doğuştan Beri Haklıyım (tmm)” (Lvbel C5), “Sezen Aksu” (Lvbel C5) ve “Yakışıklı” (KÖFN, Simge) takip ediyor.
Popüler kültürün 2024 yolculuğuna podcast’lerle devam edelim. Spotify’da geçtiğimiz yıl en çok dinlenen podcast “Kendine İyi Davran”. Klinik Psikolog Beyhan Budak’ın hazırladığı bu podcast’i sırasıyla “Ortamlarda Satılacak Bilgi” (Podcast BPT), “Hayalhanem Podcast” (hayalhanem), “Meksika Açmazı” (Mesut Süre, Anlatanadam, Fazlı Polat) ve “Merdiven Altı Terapi” (Deniz Dülgeroğlu) takip ediyor.
2024 yılında farklı kategorilerde en çok satan kitapları paylaşan D&R’ın yayımladığı rapora göre “Rezonans Kanunu” (Pierre Franckh), “Gece Yarısı Kütüphanesi” (Matt Haig) ve “Seni Yoran Her Şeyi Bırak” (Müthiş Psikoloji) psikoloji ve kişisel gelişim alanlarında yetişkin okurların favorisi olmayı başarmış üç kitap. Gece Yarısı Kütüphanesi’nin kurgu, diğer iki favori kitabınsa kurgudışı eserler olduğunu belirtelim.
Rapora göre 2024’te minik okurların en çok rağbet ettikleri kitaplar J. K. Rowling’in zamansız eseri “Harry Potter ve Felsefe Taşı”, “Dünyanın En Önemli Öğrencisi” (Şermin Yaşar) ve 2019 yılında beyazperdeye aktarılan “Rüzgarı Dizginleyen Çocuk” (William Kamkwamba). Uluslararası edebiyat kategorisindeyse “Atomic Habits” (James Clear), “Never Never” (Tarryn Fisher, Colleen Hoover), Ana Huang’tan “King of Greed (Kings of Sin)”, “Powerless” üçlemesi (Lauren Roberts), “Story Orchestra: I Can Play” (Katy Flint) en çok satan kitaplar.
Google’ın her yılın en merak edilen aramalarını listelediği Year in Search’ün 2024 edisyonuna göre Türkiye geçtiğimiz yıl sırasıyla en çok “Euro 2024”, “Narin”, “Türkiye maçı”, “Osimhen” ve “Olimpiyatlar” kelimelerini aradı. “Osimhen”, “Merih Demiral” ve “Ferdi Kadıoğlu” ise en çok aradığımız isimler oldu. Merak ettiğimiz kelime ve isimler 2024’ü spor, ağırlıkla futbol ile geçirdiğimizi gösteriyor. Toplumsal meselelere dair panoramayı ise en çok aranan diziler üzerinden yorumlamak mümkün. Doğu’daki travmatik askerlik görevinden memleketine dönen bir adamın tetikçiye dönüştüğü “Gaddar”, yayın hayatına başladığı Aralık 2023 tarihinden bu yana gündemden düşmeyen “Kızıl Goncalar” ve eşini öldürmekten hüküm giymiş bir edebiyat öğretmeninin hikâyesini anlatan “İnci Taneleri” 2024’te Türkiye’nin en çok Google’ladığı diziler.
Vesileyle, İnci Taneleri dizisinde Dilber isminde bir pavyon şarkıcısını canlandıran Hazar Ergüçlü’nün 2024’ün en çok Google’lanan oyuncusu olduğunu ekleyelim. Finaliyse Google’da geçtiğimiz yılın en çok aranan tarifiyle yapalım: Dubai Çikolatası tarifi.
Kullanıcı adını ya da e-posta adresini gir. Sana bir e-posta göndereceğiz. Oradaki bağlantıya tıklayarak parolanı sıfırlayabilirsin.
Here you'll find all collections you've created before.
