Hedeflemede Teksaslı keskin nişancı yanılgısı

Teksaslı keskin nişancı gibi yapay zekânın rastgele başarılarına aldanmayın; doğru veriyi sunmazsanız hedef kaçar.

Hedeflemede Teksaslı keskin nişancı yanılgısı - Doğan Terzi

Bir kovboyun bir hedef tahtasına rastgele ateş edip, sonra gidip mermilerin en yoğun olduğu yeri yuvarlak içine alan bir hedef çemberi çizdiğini ve ardından “Tam isabet!” diye övündüğünü hayal edin. Vurulan noktaların sonradan hedef çemberine alınmasına “Teksaslı keskin nişancı safsatası” ya da “Teksaslı keskin nişancı hatası” deniyor. Peki bunun yapay zekâ destekli pazarlama ile ne ilgisi var?

Yapay zekâda Vahşi Batı dönemi: Ne ekersen, onu biçersin

Pazarlamacıların yaklaşık 3’te 2’si, yapay zekâ ile yaşadıkları en büyük sorunun kötü veri olduğunu kabul ediyor. Eksik müşteri profilleri, parçalanmış veri setleri ya da geçerliğini ve güncelliğini yitirmiş bilgiler…

Yapay zekâya çöp verirseniz, size afilli bir ambalajda çöpü geri verir. Birçok marka hâlâ eski, hatalı ya da bozuk veri setleriyle yapay zekâ modellerini eğitiyor. Bu da, bir kovboyu Vahşi Batı’ya yollarken eline Mezopotamya haritası vermek gibi bir şey. Güncelliğini yitirmiş verilerle çalışan yapay zekâ, pazarı anlamak bir yana yanlış hedeflere odaklanıyor.

Yahut kısıtlı bir veri seti sunarsanız, en küçük tesadüfleri bile dev bir “trend” gibi göstererek sizi heyecanlandırabilir. Dar bir skala üzerinde test ederseniz, Venüs retrosunda reklamınızla etkileşime giren küçük bir grup bulabilirsiniz. Lakin daha geniş kitlelere ulaşınca gerçekler acımasız olabilir.

Eski hataların yeni otomasyonu

Yapay zekâ; eğitildiği verinin aynası. Eğer müşteri verileriniz geçmişte belli demografileri kayırdıysa, yapay zekânız da aynı hataları “kusursuzca” tekrarlar, eski hatalarınızı ışık hızında otomatikleştirir.

Pazarlama liderlerinin yarısından fazlası, yapay zekâ etiği ve önyargı sorunları konusunda endişeli. Eğer algoritmanız yanlış bir gruba yanlış mesajı gönderirse, bu kovboyun kendi ayağına hedef almasına ve sonra da “yeni bir etkileşim yöntemi buldum” demesine benzer.

Teksaslı keskin nişancının hazin sonu

Rastgele, rafine olmayan, taraflı ve eksik binlerce veri noktasını “hedef almasını” söylediğimiz yapay zekâ ilk başta göze hoş görünen küçük bir başarı kümesi bulup, onu koca bir hedef çemberine alabilir. Biz de “tutturmuş” gibi sevinebiliriz. Gerçek piyasa dinamiklerine maruz kaldığımızda ise elimizdeki Mezopotamya haritası ile Vahşi Batı’da dımdızlak kalabiliriz.

Eğer yapay zekânızın gerçekten hedefi vurmasını istiyorsanız ve hem müşterileriniz hem de CFO’nuzun nezdinde sıkıntı yaşamak istemiyorsanız farklı kaynaklardan derlediğimiz önerilere kulak vermekte fayda var:

  • Verilerinizi temizleyin
  • Veri setlerinizi genişletin
  • Taraflı verileri ayıklayın
  • Başarıyı yalnızca seçilmiş örneklerde değil, geniş kitlelerde test edin
  • Her “isabete” hemen sarılmak yerine detaylıca kontrol edin
  • Yalnız kovboy olmak yerine birden çok araca ve işbirliğine yönelin

 

  1. Malumaturuş, Teksaslı Keskin Nişancı Yanılgısı Nedir? https://www.malumatfurus.org/teksasli-keskin-nisanci-yanilgisi/ 
  2. Interactive Advertising Bureau (IAB), State of Data 2025 report – findings via Marketing Dive (2025) (IAB: AI adoption for campaigns lags amid data, transparency concerns | Marketing Dive) (IAB: AI adoption for campaigns lags amid data, transparency concerns | Marketing Dive) and IAB internal survey data (IAB State of Data 2025_FINAL_3.24.25) on AI adoption challenges.
  3. MarTech360 – “Why Most AI Driven Marketing Campaigns Fail” (Mar. 2025) – on the impact of “old, biased, or broken” data and data quality challenges in AI marketing (Why Most AI Driven Marketing Campaigns Fail).
  4. AnalyticsIQ (Travis Meeks) – Why AI in Marketing Isn’t Enough: The Human Touch in Predictive Data (Mar. 2025) – discussing algorithmic bias and how biased training data yields “inaccurate, exclusionary, or even legally risky outcomes.” (Why AI in Marketing Isn’t Enough: The Human Touch in Data).
  5. AIMultiple Research – Bias in AI: Examples & 6 Ways to Fix it in 2025 (updated Mar. 2025) – explains types of AI bias; notes that incomplete data causes unrepresentative (biased) models (Bias in AI: Examples & 6 Ways to Fix it in 2025) (Bias in AI: Examples & 6 Ways to Fix it in 2025) and warns about evaluation on narrow data (Bias in AI: Examples & 6 Ways to Fix it in 2025).
  6. Dentons (Law Firm) – AI Trends for 2025: Disputes and Managing Liability (Jan. 2025) – highlights legal concerns that unconscious bias in AI data can lead to discriminatory outcomes and consumer harm ( Dentons – AI trends for 2025: Disputes and managing liability).
  7. FasterCapital – Statistical manipulation: Texas Sharpshooter Fallacy Unveiled (Apr. 2025) – defines the Texas sharpshooter fallacy (cherry-picking data, ignoring context) with the bullseye analogy (Statistical manipulation: Texas Sharpshooter Fallacy Unveiled – FasterCapital) (Statistical manipulation: Texas Sharpshooter Fallacy Unveiled – FasterCapital), relevant to interpreting marketing analytics.

İlgili İçerikler

Add to Collection

No Collections

Here you'll find all collections you've created before.