‘Torba yasa’ olarak da adlandırılan ‘Bazı Kanunlar İle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’ isimli yasa, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül‘ün onayının ardından bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni yasa ‘4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nda köklü değişiklikler gerçekleştiriyor. “Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamaz” ifadesini içeren yeni düzenleme, alkollü içkilerin hâlihazırda oldukça sınırlı olan tanıtım olanaklarını da ortadan kaldırarak ‘hiç’e indirgiyor. Yeni Kanun‘da tanıtım yasağının sınırları net bir şekilde çiziliyor;
- “Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamaz.”
- “Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, her ne surette olursa olsun hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamazlar.”
- “Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez.”
- “Alkollü içkileri üretenler, ithal edenler ve pazarlayanlar her ne amaçla olursa olsun, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon veya bedelsiz olarak alkollü içki dağıtamazlar.”
Kanun, taslak tartışmaları sırasında da gündeme getirildiği üzere, ihtisas fuarları ile bilimsel yayın ve faaliyetlere izin veriyor. Kanun’da ayrıca, açık alkollü içki satışı yapmaya ilişkin izin belgesi olan işletmelerde servis amaçlı materyallerde marka, amblem ve logo kullanılabileceği de belirtiliyor.
Yasa, tanıtımla ilişkili yasaklara karşı gelenlere 5 bin liradan 200 bin liraya kadar değişebilecek para cezalarının uygulanmasını öngörüyor.
Satış noktasındaki kısıtlar
Kamuoyunda yasa etrafında en çok tartışılan konulardan birisi olan alkollü içkilerin 22:00 ile 06:00 saatleri arasında perakende olarak satılamayacağı kuralı, yasanın yayınlanması ile kesinleşmiş bulunuyor. Yasada bu uygulamanın yasanın Resmi Gazete’de yayınlanmasından 90 gün sonra devreye gireceği belirtiliyor.
Yeni düzenleme alkollü içkilerin otomatik satış makineleri ile satılmasını da engelliyor. Ayrıca bu ürünlerin oyun makineleri veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemeyeceği de, yasayla getirilen değişiklikler arasında yer alıyor. Yasa, “Bu ürünler basın ve yayın yoluyla tüketicilere satılamaz ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gönderilemez” ifadesi ile uzaktan satışın da önüne geçiyor.
Yasa, alkollü içkilerin işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa arz edilemeyeceğini belirtiyor. Yasada ayrıca, perakende alkollü içki satışı yapılan iş yerlerindeki alkollü içkilerin konulduğu ve üzerlerinde alkollü içkilerin marka, amblem ve logosu bulunan mevcut soğutucuların (iş yerlerinin kapalı bölümlerinde bulunması kaydıyla) üç yıl süreyle kullanılabileceği, fakat süre sonunda bu cihazların da değişikliklere uyumlu hale getirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Ambalajlarda gerçekleştirilecek değişiklikler
Yasa, ihraç edilmek için üretilenler hariç olmak üzere, Türkiye’de üretilen veya ithal edilen alkollü içkilerin ambalajları üzerinde zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarı mesajlarına yer verilmesini şart koşuyor.
Yasa metninde bu uyarı mesajlarının resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabileceği ifade ediliyor. Uyarı mesajlarının şekline, boyutuna ve içeriğine Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK) karar vereceği belirtiliyor. Yasada, TAPDK’nın bu uyarıların içeriği konusunda Sağlık Bakanlığı’ndan görüş alacağı söyleniyor.
Yasa alkollü içeceklerin tanıtıcı ve ayırt edici işaretlerinin alkolsüz içeceklerin üzerinde kullanılmasını da engelliyor. Dolayısı ile alkollü bir bira markasının logosunun aynı markanın alkolsüz birasında kullanılmasının önüne geçiliyor. Yine, ihraç amaçlı ürünlerde bu hükmün uygulanmayacağı belirtiliyor.
Yeni yasa, ambalajlardaki değişikliklerin hayata geçirilmesi için on ay süre tanıyor. Yasada üzerinde uyarı bulunmayan ürünleri piyasaya sürenler ve alkollü-alkolsüz ürünler arasında tanıtıcı işaret/logo ihlali yapanlar konusunda 100 bin liradan az olmamak kaydıyla piyasaya sürülen ürün kadar cezai işlem uygulanacağını belirtiyor.
Yasanın Resmi Gazete’de yayınlanan tam metnine buradan ulaşabilirsiniz [PDF: 250 KB].