Babil kralı bir gün mühendislerini, mimarlarını ve din adamlarını huzuruna çağırarak sarayında haşmetli bir labirent inşa etmelerini emreder. O kadar karmaşık ve incelikli olmalıdır ki bu labirent, en ihtiyatlı insanlar bile içine girmeye cesaret edemeyecek, girenlerse yolunu kaybedecektir. Günlerden bir gün, Babil sarayını ziyaret eden Arap kralı, ev sahibinin de ricasıyla bu labirente girer. Günler süren arayışlardan ve mücadelelerden sonra, Arap kralı en sonunda çıkış yolunu bulmayı başarır. Arap kralı, Babil kralına içerlemez. Bir gün kendisini bir başka labirente davet edeceğini söylemekle yetinir ve ülkesine geri döner. Gel zaman git zaman, ordusunu toplayıp Babil’e saldırır ve kralını tutsak eder. Gözlerini bağlayarak deve sırtında sürüklediği hükümdarı üç gün süren bir yolculuğun ardından çöle götürür. Gözlerini açarken ona şöyle der: “Tırmanılacak merdivenleri, zorlanacak kapıları, yorucu koridorları ve duvarları olmayan bir labirenttesin şimdi.”
Çölün ortasında bırakılan Babil kralı çok geçmeden açlıktan ve susuzluktan ölür.
Jorge Luis Borges’in İki Kral, İki Labirent öyküsü böyledir. Bugün içinde bulunduğumuz durum bana bu iki labirenti hatırlatıyor. Bir yandan Babil kralının labirenti gibi, her gün karşılaştığımız Türkiye’ye özgü sorunlar ve zorluklar çıkış yolunu bulmamızı iyice güçleştiriyor. Diğer yandan da Arap kralının labirenti olan uçsuz bucaksız çöl gibi, referanslar belirlemekte, haritalar çizmekte, dolayısıyla öngörü geliştirebilmekte yetersiz kalıyoruz. Her şeye rağmen, bu kadar üretken olabildiğimiz, işimize dört elle sarılmayı sürdürdüğümüz ve yaratıcılığa şans vermekten vazgeçmediğimiz için kendimizi şanslı ve başarılı saymalıyız.
MediaCat’in her ocak sayısında olduğu gibi, 2025 yılına da bir önceki yılın en iyilerini kayıt altına aldığımız Cat Report ile giriş yapıyoruz. Bu yılın raporunda aşağıdaki kategorileri göz önünde bulundurduk:
- Yılın Yaratıcı Ajansı
- Yılın Medya Ajansı
- Yılın Network’ü
- Yılın Çıkış Yapanları
- Yılın Reklamvereni
- Yılın Markası
- Yılın PR Ajansı
- Yılın Prodüksiyon Şirketi
- Yılın STK’sı
2024’ün en iyileri
Yılın Yaratıcı Ajansı: TBWA\Istanbul
TBWA\Istanbul’u Cat Report’un zirvesinde gördüğümüz son yıl 2021 idi. Raporun son iki edisyonunda Tribal Worldwide Istanbul’un ardına düşen ajans, bu kez oldukça anlamlı bir farkla ilk sıraya oturuyor. VML Türkiye 2024 yılının yükselen yıldızlarından; hem ödül performansını artırıyor hem de Cat Report’ta zirveyi zorluyor. Üçüncü sıradaki Tribal Worldwide Istanbul’un ise Medina Turgul DDB ile birlikte, 2021 yılından bu yana elimiz boş döndüğümüz Effie Avrupa’da iki ödülünün sahibi olması takdiri hak ediyor. Ancak ödüller Bronz olduğu için bu değerlendirmede yer almıyor. Bir başka dikkat çeken yükselişin mimarıysa Happy People Project. Ajans, 2023 yılındaki dokuzunculuk pozisyonundan dördüncülüğe yükselerek yılı kapatıyor.
Yaratıcı ajanslar listesi, ekosistemimize dair üzerine düşünmemiz gereken bir gerçeği yüzümüze vurur gibi: Özellikle ilk 10’da yeni oyuncu görebilmek yıldan yıla zorlaşıyor. Ağırlığını koruyan bir yetenek sorunumuz olduğunu uzun zamandır ve yüksek sesle konuşuyoruz. Belki kaynak, bütçe, eğitim ve networking sorunlarını da eşit derecede yüksek sesle konuşmaya başlamalıyız. Aksi halde çokseslilik kaybettiğimiz yetilerden biri haline gelecek.
Sırada: Yılın en başarılı medya ajansları
2024 yılının sürprizlerinden biri de yılın en iyi medya ajansları kategorisinde Cat Report zirvesine yıllar sonra geri dönen Mindshare. En son 2019 edisyonunda yılı birincilikle kapatan ajans, 2024 yılında Felis’ten 1’i Büyük Ödül olmak üzere 4 ödülün, Kristal Elma’dan ise 1 ödülün sahibi oldu.
Sırada: Yılın en başarılı network’leri
Son 15 yıldır dijital reklamcılığın analog kanalların yerini almasını, bir zamanlar geleneksel ajansların hâkimiyetinde olan alanların teknoloji şirketlerine geçmesini konuşuyoruz. Teknoloji danışmanlık şirketlerinin kreatif stüdyoları satın alışı da bir başka sohbet konumuz. Uzun lafın kısası, reklam ekosistemi çok uzun zamandır bir dönüşüm ya da yaratıcı yıkım içinde. Beş büyükler -Omnicom, WPP, Publicis, IPG ve Havas- teknolojik ve dijital dönüşüme ya satınalmalarla ya da birleşme denemeleriyle uyum sağlıyor. Hatırlarsanız, 2013 yılında Omnicom ve Publicis birleşme kararlarını açıklamış ancak niyetlerini resmileştirmeyi başaramamışlardı. Geçtiğimiz aralık ayında Omnicom ve IPG benzer bir karar aldılar. 2025 yılının ilk yarısında kararın etkilerini hep birlikte gözlemleyeceğiz.
Gelecek yılın Cat Report’unu şimdiden iple çektiğimizi söyleyebilirim zira yılın network’lerinde bazı hareketlenmeler olacağı kesin. 2024 yılını ise, geçtiğimiz yıl olduğu gibi bir kez daha Omnicom liderliğinde kapatıyoruz.
Sırada: Yılın çıkış yapanları
Yılın en başarılı reklamverenleri ve en başarılı yaratıcı ajansları listelerinde liderlik pozisyonları nadiren değişiyor. Yaratıcı ve etkili iletişimin yıllara yayılan ve istikrarla örülen bir emek süreci olduğunu biliyoruz. Uzun ömürlü işbirliklerini, samimiyeti, ekosisteme yatırım yapmayı ve yeni fikirlere cesaretle yaklaşmayı gerektiriyor. Bununla birlikte, Cat Report’ta hâlâ sürprizlerle karşılaşmak hepimizi mutlu ediyor. Elbette “sürpriz” sözcüğü rastlantı anlamına gelmiyor zira bu öngörülmemiş mutluluğu yaşatanlar da işlerinin ardında alın terini ve stratejik beceriyi barındırıyor.
Sırada: Yılın en başarılı reklamverenleri
Yılın reklamvereni Felis Ödülleri’nden 12 Felis ve 2 Büyük Ödül, Kristal Elma Ödülleri’nden 9 Kristal Elma ve 2 Büyük Ödül, Effie Türkiye’den ise 2 ödülün sahibi olarak 2024 yılını noktalayan Akbank. Banka hem yaratıcılığa hem de etkiye hakkını verdiğini ortaya koyarken, Cat Report’ta ilk kez zirveyi görüyor. Son üç yılın lider reklamvereni Unilever ise yılı ikincilikle kapatıyor.
Cat Report 2024 edisyonu reklamverenler kategorisinde iletişimlerini artıran, yaratıcılıklarını yarışmalarla sınayan yeni markalara da ev sahipliği yapıyor. Özellikle ilk 10’da yer almayı başaran Karaca ve HD Holding gibi. Penti, Arçelik ve Türkiye İş Bankası da yaratıcı kaslarını son bir yılda fazlasıyla geliştiren reklamverenler arasında. Teknosa da takdiri hak eden bir diğer reklamveren zira Cat Report tarihinde ilk kez reklamverenler listesinde yer almayı başarıyor.
Sırada: Yılın en başarılı markaları
Akbank Sanat uzun yıllardır İstanbul kent hayatına yaptığı katkılarla anlamlı bir sanatsal ve kültürel miras yarattı. Kuruluşun uzun soluklu projeleri Akbank Kısa Film Festivali ve Akbank Caz Festivali de sinefillerin ve caz severlerin vazgeçilmezleri arasında yerini buldu. Bu projeler için üretilen ve en az projelerin kendileri kadar etkili ve yaratıcı olan iletişim çalışmaları 2024 yılında Felis Ödülleri’nden 10 Felis ve 3 Büyük Ödül, Kristal Elma Ödülleri’nden ise 8 Kristal Elma ve 2 Büyük Ödül’ün sahibi oldu.
Böylelikle Cat Report tarihinde yılın markası ilk kez kültür sanat dünyasından oluyor. Bunun kültürel erozyondan bahsettiğimiz son yıllarda oldukça umut veren bir gelişme olduğu belirtilmeli. Umuyoruz, yansımaları geleceğe yayılır ve hem markalar dünyasındaki üretime hem de toplumsal ilgiye olumlu etkilerde bulunur bu durum.
Sırada: Yılın en başarılı PR ajansları
Güven inşa etmek ve bunu sürdürebilmek, çoklu krizler çağında sorunları yönetebilmek, toplumsal paydaşlıkta samimi ve uzun soluklu tasarımlar geliştirebilmek ve şirketlerin insani birer imaj edinebilmelerini sağlamak her zamankinden daha önemli. Bu yüzden rekabetin sıcak, zirvede kalabilmeninse güç olabildiği bir alan halkla ilişkiler. Belki de her yıl Cat Report’un zirvesinde farklı bir ajans görmemiz bu yüzden.
2024 yılının halkla ilişkiler sınavlarını kazanan ajans Artı İletişim Yönetimi. Üstelik -sektörün geçtiğimiz yıllarda ortaya koyduğu ortalama performanslar düşünüldüğünde- oldukça yüksek bir başarıyla.
Sırada: Yılın en başarılı prodüksiyon şirketleri
Zirvedeki ismin sürekli değiştiği bir başka kategori de prodüksiyon şirketleri. Riders Film geçtiğimiz yıl Cat Report’un 12’nci sırasındaydı. 2024 yılını ise liderlikle kapatıyor. Riders Film, Kristal Elma’dan 1, Felis’ten de 4 ödül ve 1 Büyük Ödül’ün sahipliğine ulaştı.
Sırada: Yılın en başarılı STK’ları
Sivil toplum örgütlerinin, dernek ve vakıfların mesaileri yoğun geçiyor. Bu yoğunlukta gündemlerine aldıkları meselelerin yanı sıra bu meselelerin iletişimine de zaman ve emek ayırmalarını değerli buluyorum. Böylelikle toplumsal farkındalığı, baskıyı ve eylem iradesini artırabiliyor, etki alanlarını yaygınlaştırabiliyor ve yeni dayanışma ağları kurabiliyorlar. Eğitim ne yazık ki Türkiye’nin en derin sorunlarından birine dönüştü son yıllarda. Afetler, toplumsal ya da ekonomik dezavantajlar nedeniyle binlerce gencimiz ve çocuğumuz eğitim hayatlarını terk etmek zorunda kaldı. Cat Report 2024 edisyonunun birincilik koltuğuna oturan Türk Eğitim Vakfı, Gücüm Bu Kadarına Yetiyor, Geri Döneceğiz ve Seçmeyelim gibi başarılı projelerle bu acı gerçeği hepimize bir kez daha hatırlattı.
Yeni bir yıl
2024 yılını nasıl hatırlayacağız? Dünya nüfusunun yüzde 54’ünü ilgilendiren siyasi seçimlerin sonuçları, yapay zekânın önlenemez yükselişi ve bu teknolojiyi regüle etme çalışmaları, çoklu krizlerin ve çok kutupluluğun yönsüzleştirdiği dünyada hayatta kalma stratejileri ilk akla gelenler olsa gerek…
Cat Report’ta öne çıkan isimler, yaratıcı dünyamızın ne kadar dirençli, yenilikçi ve cesur olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. 2024 yılı boyunca ajansların, markaların ve bireylerin sergilediği bu kararlılık, yorgun dünyanın ve yorgun Türkiye’nin geleceğine dair umutlarımızı yeşertiyor.
2025 yılına adım atarken, karşılaşacağımız yeni labirentlerin bilincinde olabilmeyi umuyoruz. Belki Babil kralının sarayındaki kadar karmaşık, belki Arap kralının çölü kadar belirsiz olacak bu labirentler. Ancak yaratıcılık, azim ve doğru stratejiyle her türlü çıkmazdan bir çıkış yolu bulabileceğimizi biliyoruz.
Yeni yılın tüm sektöre başarı, KPI’larla sınırlandırılmamış bir yaratıcılık ve keşif dolu günler getirmesi dileğiyle…