Meşhur Çin deyişinde -kimilerine göre bedduasında- anılageldiği gibi ilginç zamanlarda yaşıyoruz epeydir. İnsanlık durumumuzun güzergâhında müthiş bir belirsizlik anlamına geliyor bu ilginçlik. Geçici ve kalıcı trendleri tespit etmek zorlaşıyor. Dolayısıyla bizi bekleyen gelişmeler olumlu da olabilir olumsuz da, öngörebilmek güç. Böyle tarihsel devirler, iletişimde yeni arayışları ve keşifleri beraberinde getiriyor. Alışılmışın dışında hikâyeler ve hikâye anlatma teknikleri, farklı hikâye anlatıcıları, muhataplarla kurulan bambaşka ilişki biçimleri giriyor hayatımıza. İletişim endüstrisi de fazla mesai yapıyor; giderek daha aktif ve aktivist oluyor. Kreatif yarışmalara yapılan başvuruların her yıl artmasını biraz da bu “ilginçliğe” verilen yaratıcı ve etkili bir yanıt olarak değerlendiriyorum.
2010 yılından bu yana her yeni yılla birlikte yayınladığımız Cat Report, bu aktif üretimin performansını ortaya koyuyor. Ulusal ve uluslararası arenaların itibarlı ve güvenilir yarışmalarında edinilen başarıları dikkate alarak, geride kalan yılın en iyilerini, en etkililerini, en yaratıcılarını ve kayda değer çıkış yakalayanlarını bir araya getiriyor. İlginç zamanlar için objektif bir pusula…
Ulusal ve global kapsam
Cat Report, 2022 yılı içinde üretilmiş ve Felis, Curious Felis, Cannes Lions, Effie Avrupa, Effie Türkiye ve Kristal Elma yarışmalarında Büyük Ödüllere, kategori birinciliklerine ve Altın ödüllere hak kazanmış markalı iletişim çalışmalarını göz önünde bulunduruyor. Bu yılın raporunda yer alan en iyiler aşağıdaki kategorileri kapsıyor:
- Yılın Reklamvereni
- Yılın Markası
- Yılın Yaratıcı Ajansı
- Yılın Bağımsız Ajansı
- Yılın Markalı İçerik Ajansı
- Yılın Medya Ajansı
- Yılın Prodüksiyon Ajansı
- Yılın Çıkış Yapan Ajansı
- Yılın En Etkili Ajansı
2022 yılına son bir bakış
İletişim endüstrisinin vazgeçilmezidir trend raporları. Bu raporların hedefi her zaman hatasız tespitler yapmak değil elbette; kimi zaman sektörü ilgilendiren konular etrafında anlamlı diyaloglar başlatabilmek. Bununla birlikte, her yılın başında dolaşıma giren öngörüler yıl sona ererken yeniden bir değerlendirmeye tabi tutulsa, akamete uğrayanların son birkaç yılda yoğunlaştığını görmek sürpriz olmaz.
2020 yılında hesapları bozan pandemi olmuştu. 2021 yılında metaverse, Web 3.0 ve NFT’lerin oyunun kurallarını değiştireceğini konuştuk; bugün geldiğimiz noktada bu teknolojilerin somut faydalarını henüz görebilmiş değiliz.
Blockchain yaşamın her alanında bir devrim vadediyordu ancak karşılaştığımız gerçek, hisse alım satım oyunlarının ve birbiri ardına iflas eden kripto varlık platformlarının ötesine geçemedi. Uzaktan çalışma düşünülenin aksine yaygınlaşmadı; online alışverişse ivmeli büyümesini sürdüremedi. Geçtiğimiz yıl bu zamanlar TIME dergisi Elon Musk’ı Yılın İnsanı seçmişti. Hakkında yazılan metin bir insandan ziyade bir Tanrı’ya atfedilmiş gibiydi: Dünyanın en zengini (ama evsiz), biz fanilerin akıl sır erdiremeyeceği vizyonların sahibi, insanlık için başka gezegenlerde yeni yuvalar inşa etmeye çalışan, tek bir sözüyle Dogecoin’in değerini katlayabilen, iklim krizine meydan okuyan bir dahi… Tesla ile SpaceX’in yenilikçiliğini teslim etmek gerekir ancak 2022 yılında, özellikle Twitter satın alımıyla tanık olduklarımızın ardından TIME bile Elon Musk’ı zirveye taşıdığı kriterleri sorguluyor olabilir.
2022 yılının öngörüleri bozguna uğratan sürprizler listesi de önceki yıllardan geri kalmıyor: gıda, barınma ve enerji krizi, Rusya – Ukrayna savaşı, yüksek enflasyon… “Güzel ve yalnız” ülkemizin yerel şaşırtmacalarını ve gelecek senaryolarımızı suya düşürme becerisini saymıyorum bile.
Bu gelip geçicilikler zincirindeki sabitleri ya da dikkate değer dalgaları yakalayabilmek her zamankinden daha değerli bir emek. Bu nedenle, sürdürülebilir başarıların mimarlarını Cat Report’la tasdiklemek MediaCat için sektörel bir sorumluluk.
2023’e girerken…
“Minerva’nın baykuşu kanatlarını sadece alacakaranlıkta açar.” Alman filozof Hegel’e ait bu ifadenin düşünsel tarihteki en şiirsel, bir o kadar da esrarlı cümlelerden biri olduğu düşünülür. Anlamıysa, yorumculara göre, tarihsel anların öneminin ancak geriye dönük olarak, yani yaşandıktan sonra kavranılabileceği…
2022 yılını belki de en iyi şimdi anlamaya başlayacağız ve yaratıcı endüstriler de geride bıraktığı çalışmalarla bunu yapmamızı kolaylaştıracak. Bu sayıda 2022 yılının en yaratıcı ve en etkili oyuncularını gördük, ilginç zamanları en iyi okuyarak tüketici (birey, yurttaş, topluluk, özel hedef kitle vs.) için nefes alabileceği, kendisi için de rekabette öne çıkabileceği yenilikler yapabilenleri… Cat Report 2022’nin bu yılki sürümüyle hem sektör için taze kan olabilecek yeni oyuncuları hem de sürdürülebilir iş yapma biçimleriyle hiçbir zaman eskimeyen köklü oyuncuları barındırdığını görmek bizi heyecanlandırdı. Şubat sayısında Cat Report’un ikinci bölümü gelecek, bu kez 2022’nin en iyi işleriyle… Umarım bu listeler herkes için yol gösterici olur ve gerekli çıkarımlar yapılabilir.
Tarih, geriye bakarak anlaşılsa da ileriye doğru yaşanıyor. 2023’e giriş yaparken, bagajımızda bir sürü yük var ve ilginç zamanlar devam ediyor. Bu yılın sürprizlerine sektör ve ülke olarak hazırlıklı olmak en büyük dileğimiz…
2022’nin en iyileri
2022 yılının kreatif ajanslar için ne kadar hareketli geçtiğini yarışmalara yapılan başvurulardaki artıştan görüyoruz. Geride bıraktığımız yılın projeleri global yarışmalarda kategori birinciliklerine ya da büyük ödüllere erişememiş olsalar da yaratıcılıklarıyla yerel pazara ilham verdiler ve etkili sonuçlarıyla reklamverenlerinin yüzlerini güldürdüler.
2020 ve 2021 Cat Report’larında en iyi yaratıcı ajanslar sıralamasında dokuzuncu sıradaydı Tribal Worldwide Istanbul. 2022 yılında ise yakaladığı ivmeyle birincilik koltuğuna yükseldi. Özellikle ING Bank ve Netflix için hayata geçirdiği projeler mecra konumlandırması ve verinin yaratıcı kullanımıyla göz doldurdu. Tribal Worldwide Istanbul, Felis Ödülleri’nde 2, Kristal Elma’da 1 Büyük Ödülü kucaklarken, 20 Felis ve 14 Kristal Elma’yla yılı başarılı bir şekilde noktaladı.
Büyük reklam network’lerinin kurumsallaşmış kültürel yapıları ve metodolojik iş yapış süreçleri iletişim dünyası için kaynakları geniş, performans odaklı ve deneyim alışverişini mümkün kılan güvenli limanlar sunar. Network’lerin bu güçlü yanlarına karşılık, bağımsız ajanslar da mühim kozlar sunar: Değişen bağlamlara kolaylıkla uyum sağlama esnekliği, silolardan bağımsız çalışabilme kültürü ve reklamverenin ihtiyaçlarına hızlı yanıtlar geliştirebilme becerisi. Yaratıcılığın bu kadim düalitesi yıllardır tartışılsa da her iki tarafın başarılı sonuçlarda eşit temsiliyet sahibi olduğu bir gerçek. Cat Report’a göre, düalitenin bağımsızlar kanadını oluşturan ajansların en başarılısı son iki yıldır Concept.
2021 yılında birincilik bayrağını ele geçiren Concept, 2022 yılının da lideri. Ajansın A101, Vestel ve Allianz gibi büyük reklamverenler için hayata geçirdiği yenilikçi çalışmalar Felis (9 Felis ve 1 Büyük Ödül), Curious Felis (1 Altın), Kristal Elma (7 Kristal Elma ve 2 Kristal Elma Büyük Ödülü) ve Effie Türkiye’de (Altın Effie) önemli başarılara imza attı.
| AJANS | FELIS | CURIOUS FELIS | KRİSTAL ELMA | EFFIE TURKEY | EFFIE EUROPE | GLOBAL BEST OF THE BEST EFFIE | CANNES LIONS | TOPLAM | PUAN | |
| 1 | Tribal Worldwide Istanbul | 20+2 | 14+1 | 34+3 | 200 | |||||
| 2 | TBWA\Istanbul | 15 | 15+1 | 1 | 31+1 | 165 | ||||
| 3 | Havas Turkey | 15+1 | 1 | 5+1 | 1 | 1 | 23+2 | 150 | ||
| 4 | Concept | 9+1 | 1 | 7+2 | 1 | 18+3 | 120 | |||
| 5 | Circus | 17+1 | 3 | 20+1 | 110 | |||||
| 6 | 4129Grey | 9+1 | 7+1 | 16+2 | 100 | |||||
| 7 | VMLY&R | 9+1 | 7 | 1 | 17+1 | 95 | ||||
| 8 | Rafineri | 7 | 1 | 5+1 | 2 | 15+1 | 85 | |||
| 9 | Lokal | 12 | 12 | 60 | ||||||
| 10 | PunchBBDO | 2+2 | 2 | 1 | 5+2 | 45 | ||||
| 11 | MullenLowe Istanbul | 4+1 | 1 | 1 | 6+1 | 40 | ||||
| 12 | Zon Project Management | 4+2 | 4+2 | 40 | ||||||
| 13 | aRthuR İstanbul | 3 | 2+1 | 5+1 | 35 | |||||
| 14 | BLAB İstanbul | 2 | 1 | 3 | 6 | 30 | ||||
| 15 | KAF | 4+1 | 4+1 | 30 | ||||||
| 16 | Medina Turgul DDB | 2 | 1 | 3 | 6 | 30 | ||||
| 17 | Publicis Groupe Turkey | 2 | 3 | 1 | 6 | 30 | ||||
| 18 | Titrifikir | 3 | 3 | 6 | 30 | |||||
| 19 | judo, | 2 | 3 | 5 | 25 | |||||
| 20 | Cheil Worldwide Turkey | 1 | 3 | 4 | 20 | |||||
| 21 | Ogilvy İstanbul | 2+1 | 2+1 | 20 | ||||||
| 22 | Ahtapot Sosyal Medya | 3 | 3 | 15 | ||||||
| 23 | The Zero Point Project | 3 | 3 | 15 | ||||||
| 24 | BÜRO | 1 | 1 | 2 | 10 | |||||
| 25 | Happy People Project | 2 | 2 | 10 | ||||||
| 26 | Muhabbet | 2 | 2 | 10 | ||||||
| 27 | Reklamania Creative | 2 | 2 | 10 | ||||||
| 28 | Scope Digital | 2 | 2 | 10 | ||||||
| 29 | Tazefikir | 2 | 2 | 10 |
Geçtiğimiz Kasım ayında sektördeki ikinci yaşını kutlayan aRthuR İstanbul, geçen kısa sürede fazlasıyla ses getiren etkili çalışmalara imza attı. Penti’nin reklamveren koltuğunda oturduğu Gayet Normal projesinde, aRthuR İstanbul tabulara meydan okudu ve özel gün algısının kültürel kodlarımızda normalleşmesi yönünde büyük bir adım atılmasını sağladı. Felis Ödülleri’ndeki başarısının yanı sıra, stratejik etkinin değerlendirildiği Curious Felis’te İçgörü ile Heyecanlandıranlar ve Ezber Bozanlar bölümlerinde 2 Altın ile birlikte 1 Büyük Ödül’ü kucakladı.
Cat Report’a 2019 yılında 24’üncü sıradan giriş yapmıştı Circus. 2020 ve 2021 yıllarında en başarılı ajanslar listesinin 11’incilik koltuğunda oturan markalı içerik ajansı bu yıl aynı listenin beşinci sırasında. Ulusal yarışmaların markalı içerik bölümlerinde ise adından en çok söz ettiren ajans. Circus, Felis Ödülleri’nde yakaladığı 17 Felis ve 1 Büyük Ödül ve kazandığı 3 Kristal Elma ile 2022 yılının en başarılı markalı içerik ajansı unvanının sahibi.
2021 Cat Report’ta 50’nci sırada yer alan Zon Project Management 2022 yılında kayda değer bir başarı performansına imza attı. Unilever’in Cif, Domestos ve OMO markaları için gerçekleştirdiği projelerle hijyen, kent temizliği ve sürdürebilirlik algılarını dönüştüren Zon Project Management, Felis Ödülleri’nde 4 Felis ve 2 Büyük Ödül’ün sahibi olurken, 2022 yılının en iyi ajanslar listesinde 12’ncilik koltuğuna yükseldi.
Sırada: Yılın en başarılı medya ajansları
Medya planlama markalı iletişimde rekabetin en yoğun yaşandığı alanlardan biri, “ilginç zamanlar” paradigmasında iş tanımlarının fazlasıyla ötesine geçerek teknik yetkinliği yaratıcılıkla buluşturabilmiş bir uzmanlık. Cat Report’un her yeni sürümünde farklı bir oyuncunun öne çıkması sektörde yaşanan dinamik dönüşümün bir göstergesi. 2022 yılının en iyi medya ajansı MediaCom. Medya ajansı, 2022 yılını 3 Felis ve 5 Kristal Elma ile kapattı.
| AJANS | FELIS | CURIOUS FELIS | KRİSTAL ELMA | EFFIE TURKEY | EFFIE EUROPE | CANNES LIONS | TOPLAM | PUAN | |
| 1 | Mediacom | 3 | 5 | 8 | 40 | ||||
| 2 | PHD Turkey | 2+1 | 1 | 3+1 | 25 | ||||
| 3 | OMD Türkiye | 3 | 1 | 4 | 20 | ||||
| 4 | Carat | 3 | 3 | 15 |
Sırada: Yılın en başarılı prodüksiyon ajansları
2022 yılında artan kreatif üretimle birlikte markalı yapım ve prodüksiyon çalışmaları da bu dinamik dönüşümden nasibini aldı. Norr Film, 6 Kristal Elma ödülüyle yılın en başarılı prodüksiyon ajansı oldu.
| AJANS | FELIS | CURIOUS FELIS | KRİSTAL ELMA | EFFIE TURKEY | EFFIE EUROPE | CANNES LIONS | TOPLAM | PUAN | |
| 1 | Norr Film | 6 | 6 | 30 | |||||
| 2 | Riders Film | 3 | 1 | 4 | 20 | ||||
| 3 | Kalafilm | 3 | 3 | 15 | |||||
| 4 | Mono Jingles/Arda Algül | 1 | 1 | 2 | 10 |
Sırada: 2022’nin en çok ödül alan reklamverenleri
Sürdürülebilir başarının Cat Report’a yansıyan anlamlı temsilcilerinden biri Unilever. 2018 yılının en başarılı reklamvereni olan Unilever, 2019 ve 2020 yıllarında zirveyi bir başka reklamverene bıraksa da 2021 yılında olduğu gibi 2022 yılının da lideri. Üstelik, Cat Report tarihinde -belirli yıllar haricinde- ilk beşteki yerini her zaman koruyabildi. Cif, Domestos, Magnum, Algida ve OMO gibi markalarıyla sürdürülebilirlikten marka deneyimine, içgörülü stratejilerden mecra kullanımına dek pazarlama iletişiminin her kategorisinde tüketiciye dokunabilen bir reklamveren aynı zamanda.
2022 reklamverenleri arasında en başarılısı olan Unilever, Felis Ödülleri’nde 4 Büyük Ödül’ün yanı sıra 14 Felis heykelciğini kucaklamakla kalmadı, 5 Kristal Elma kazandı, Effie Türkiye’de 3 Altın Effie ile etkililiğini kanıtladı ve Curious Felis’ten 1 Altın ödülle ayrıldı.
| REKLAMVEREN | FELIS | CURIOUS FELIS | KRİSTAL ELMA | EFFIE TURKEY | EFFIE EUROPE | CANNES LIONS | TOPLAM | PUAN | |
| 1 | Unilever | 14+4 | 1 | 5 | 3 | 23+4 | 155 | ||
| 2 | Reckitt | 13 | 2 | 4+1 | 1 | 20+1 | 110 | ||
| 3 | B/S/H | 15+1 | 1 | 16+1 | 90 | ||||
| 4 | Netflix | 7+1 | 7+1 | 14+2 | 90 | ||||
| 5 | ING Türkiye | 11+1 | 3 | 14+1 | 80 | ||||
| 6 | Bayer | 7 | 5 | 12+0 | 60 | ||||
| 7 | Tofaş | 3+1 | 3+2 | 6+3 | 60 | ||||
| 8 | Arçelik | 4 | 2 | 3 | 1 | 10+0 | 50 | ||
| 9 | Penti | 3 | 3+2 | 6+2 | 50 | ||||
| 10 | Türkiye İş Bankası | 1 | 8 | 1 | 10+0 | 50 | |||
| 11 | Mor ve Ötesi | 4+1 | 3 | 7+1 | 45 | ||||
| 12 | Vestel | 3 | 3+1 | 1 | 7+1 | 45 | |||
| 13 | L’Oréal | 6 | 2 | 8+0 | 40 | ||||
| 14 | The Others | 5+1 | 1 | 6+1 | 40 | ||||
| 15 | Vodafone Türkiye | 7 | 1 | 8+0 | 40 | ||||
| 16 | Mercedes-Benz Türk | 7 | 7+0 | 35 | |||||
| 17 | The Walt Disney Company | 5 | 2 | 7+0 | 35 | ||||
| 18 | Anadolu Hayat Emeklilik | 2 | 2+1 | 4+1 | 30 | ||||
| 19 | Eczacıbaşı | 4 | 1 | 1 | 6+0 | 30 | |||
| 20 | Greenpeace | 4 | 2 | 6+0 | 30 | ||||
| 21 | sahibinden.com | 1 | 3+1 | 4+1 | 30 | ||||
| 22 | Aksigorta | 2 | 3 | 5+0 | 25 | ||||
| 23 | Balparmak | 5 | 5+0 | 25 | |||||
| 24 | Biryudumkitap | 3 | 2 | 5+0 | 25 | ||||
| 25 | Boyner Grup | 3 | 2 | 5+0 | 25 | ||||
| 26 | Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu | 2+1 | 1 | 3+1 | 25 | ||||
| 27 | meyhanedeyiz.biz | 2 | 1 | 2 | 5+0 | 25 | |||
| 28 | Trabzonspor | 2 | 3 | 5+0 | 25 | ||||
| 29 | Turkcell | 4 | 1 | 5+0 | 25 | ||||
| 30 | Adana Dosteller Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği | 2+1 | 2+1 | 20 | |||||
| 31 | OPET | 1 | 1 | 2 | 4+0 | 20 | |||
| 32 | Samsung Türkiye | 1 | 3 | 4+0 | 20 | ||||
| 33 | Tat Gıda | 1+1 | 1 | 2+1 | 20 | ||||
| 34 | TEMA Vakfı | 3 | 1 | 4+0 | 20 | ||||
| 35 | A101 | 2 | 1 | 3+0 | 15 | ||||
| 36 | AKUT | 3 | 3+0 | 15 | |||||
| 37 | Allianz | 1 | 1 | 1 | 3+0 | 15 | |||
| 38 | Beymen | 2 | 1 | 3+0 | 15 | ||||
| 39 | Garena Free Fire | 1 | 2 | 3+0 | 15 | ||||
| 40 | Hepsiburada | 3 | 3+0 | 15 | |||||
| 41 | iyzico | 1+1 | 1+1 | 15 | |||||
| 42 | Johnson & Johnson | 3 | 3+0 | 15 | |||||
| 43 | Yapı Kredi | 1 | 1 | 1 | 3+0 | 15 | |||
| 44 | Arzum | 1 | 1 | 2+0 | 10 | ||||
| 45 | CarrefourSA | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 46 | Çelebi Holding (Little Caesars) | 1 | 1 | 2+0 | 10 | ||||
| 47 | DİMES | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 48 | Letgo Otoplus | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 49 | Marney Health | 1 | 1 | 2+0 | 10 | ||||
| 50 | Olka Spor Malzemeleri (Skechers) | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 51 | Raisa Vanessa | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 52 | Selsil | 1 | 1 | 2+0 | 10 | ||||
| 53 | Spotify | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 54 | Şok Marketler | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 55 | WWF Türkiye | 2 | 2+0 | 10 | |||||
| 56 | Yemeksepeti | 1 | 1 | 2+0 | 10 | ||||
| 57 | Yükselen Koleji | 2 | 2+0 | 10 |
2022’nin en başarılı markası: Finish
Marka amacının Ar-Ge’den ürün içeriğine ve tüketicide yaratılan davranış değişikliğine dek; fikir ve vizyondan somut bir gerçeğe dönüşmesinin hikâyesini sunuyor Finish. Etkileri giderek dramatikleşen iklim kriziyle birlikte Türkiye’nin su kaynaklarını kaybetme riskiyle yıllardır mücadele eden markanın varoluşsal bir tehdide verdiği yanıt, yaratıcılık ekosisteminde de yüksek standartları beraberinde getirdi. Finish, yerelde başlayan iletişim başarısını yurtdışına ihraç ederek Türkiye’nin yaratıcı know- how transferindeki en etkili oyuncularından biri hâline geldi. Özellikle Felis Ödülleri’nin global bölümlerinde kazandığı ödüller bunun bir kanıtı. Finish, suya adadığı projeleriyle 12 Felis, 2 Curious Felis (Altın), 1 Kristal Elma Büyük Ödülü, 4 Kristal Elma ve Türkiye’den 1 Effie (Altın) ödülü ile 2022 yılının en başarılı markası.