Hayatlarımıza viral dans videolarıyla giren TikTok, kullanıcı sayısı ve içerik çeşitliliğinin artmasıyla kapsayıcı bir dönüşüme uğradı. Kullanıcılarına akla gelebilecek hemen her konuda geniş bir kısa video havuzu sunan platform, son dönemde kemik kitlesini oluşturan Z Kuşağı için bir sosyal medya uygulamasından öte, arama motoru işlevi de görmeye başladı. Öyle ki, ilk olarak TechCrunch tarafından bildirilen Google verilerine göre Z Kuşağı üyelerinin yaklaşık yüzde 40’ı çevrimiçi aramaları için TikTok’u tercih ediyor.
Uygulamayı sıklıkla restoran aramaları için kullanan, Los Angeles’ta yaşayan 25 yaşındaki Nailah Roberts, “TikTok’ta “kişilerin yemek yedikleri yer hakkında gerçekten nasıl hissettiğini bizzat görebiliyorsunuz” diyor. Ona -ve istatistiklerin işaret ettiği üzere daha birçok kişiye göre- bu, bir restoranın uzunca bir yazılı incelemesini okumaktan ya da yalnızca fotoğraflarına bakmaktan çok daha verimli bir yöntem.
TikTok’un bir keşif aracı olarak yükselişi, dijital arama alanındaki daha geniş bir dönüşümün de parçası. Zira Google dünyanın baskın arama motoru olmaya devam ederken, insanlar ürün aramak için Amazon’a, trendlerden haberdar olmak için Instagram’a ve yerel işletmeleri bulmak için Snapchat’in Snap Haritalarına yöneliyor. Dijital dünya büyümeye devam ederken, bu dünyanın içinde bilgiye erişmenin yolları da genişliyor.
Yıllar içinde arama motoruna resimler ve videoları da entegre eden Google, 2019’dan bu yana arama sonuçlarından bazılarında TikTok videolarını da gösteriyor. Şirket ayrıca 2020’de TikTok’a benzer biçimde 1 dakikadan kısa süreli dikey videolar üzerine kurguladığı platformu YouTube Shorts’u piyasaya sürmüş ve içeriğini de arama sonuçlarına dahil etmeye başlamıştı.
Bilgiye ulaşmanın etkileşimli hâli
Google’ın kıdemli başkan yardımcısı Prabhakar Raghavan temmuz ayında katıldığı bir konferansta TikTok’a ilişkin tespiti şu sözlerle doğruladı: “Gençlerin neredeyse yüzde 40’ı öğle yemeği için bir yer ararken Google Haritalar’a veya Arama’ya yönelmiyor. TikTok veya Instagram’a gidiyorlar.”
Hızlı tüketimin her alanda olduğu gibi içerik tüketim alışkanlıklarımıza da nüfuz ettiği son yıllarda görsel ağırlıklı içeriklere yönelimin artması sürpriz değil. Öte yandan TikTok, yalnızca video tabanlı olmasıyla değil, yoğun etkileşimli doğasıyla da Z Kuşağı’nın gözbebeği. Aynı başlık hakkında farklı perspektifler sunan videolar arasında kolayca gezinebilme, videolarda aktarılan bilgi/önerileri gelen yorumlar üzerinden teyit edebilme ya da içeriğin sahibine doğrudan soru sorabilme avantajları sunan platformun, bu alandaki yükselişini devam ettirmemesi için bir sebep bulmak zor.
Washington’ın Arlington kentinde yaşayan bir iletişim ve sosyal medya koordinatörü olan 24 yaşındaki Alexandria Kinsey, The New York Times’a verdiği demeçte, “yemek tariflerinden izlenecek filmlere ve çevresindeki etkinliklere kadar birçok konuda TikTok’tan sıklıkla yararlandığını” ifade ediyor. “TikTok’un sonuçları Google’ınkiler kadar önyargılı görünmüyor” diyen Kinsey, bazen Google için optimize edilmiş reklamların ve internet sitelerinin önüne çıkardıklarından farklı bir görüş arayışında olduğunu, TikTok’un bu boşluğu doldurmada iyi iş çıkardığını belirtiyor.
Dezenformasyon tehlikesi
Kuzey Carolina Üniversitesi Bilgi ve Kütüphane Bilimi Profesörü Francesca Tripodi ise platformun son dönemde seçimler, Ukrayna’daki savaş ve ABD’de kürtaj yasağına ilişkin süren tartışmalar gibi ciddi konulardaki yanıltıcı içerikleri denetlemek konusunda büyük bir sınavdan geçtiğini hatırlatarak, TikTok’un bir arama motoru olarak yükselişinin daha fazla insanın uygulamadaki yanlış bilgi ve dezenformasyonla karşılaşması anlamına gelebileceği konusunda uyarıyor.
Prof. Tripodi, TikTok’un algoritmasının insanları uygulamada tutma odaklı çalıştığını ve bu nedenle kullanıcıların ek kaynaklara başvurarak aldıkları bilgileri teyit etmelerini zorlaştırdığını da sözlerine ekliyor.
Arama alışkanlıklarını analiz etmek üzere Z Kuşağı üyelerinden oluşan bir odak grup oluşturan sosyal medya danışmanı Adrienne Sheares ise, ABC News’la paylaştığı görüşte, Z Kuşağı’nın şimdilik TikTok’ta yemek tarifleri, moda ipuçları ve restoran önerileri gibi daha hafif konuları arama eğiliminde olduğunu, ciddi başlıklarla ilgili gelişmeleri Google üzerinden doğrulamaktan vazgeçmediklerini belirtiyor.
En kestirme yol
TikTok’u bilgiye giden en kestirme yol olarak görmeye başlayan Z Kuşağı, uygulamayı da bu alanda bir dönüşüme itiyor. Yorumlardaki anahtar kelimeleri tanımlayan ve onlar için arama sonuçlarına bağlantı veren bir özelliği test eden TikTok, Güneydoğu Asya’da da insanların yakınlardaki işletmeleri ve etkinlikleri bulmalarını kolaylaştıracak yerel içerikli bir feed üzerinde çalışıyor. Arama ve konum özelliklerinin geliştirilmesi, Sensor Tower’a göre 18 ila 24 yaş arasındakilerin halihazırda dünyada en çok indirdikleri uygulama olan TikTok’u genç kullanıcılar arasında daha da yaygınlaştırabilir.
“Her zaman topluluğa değer katmanın ve TikTok deneyimini zenginleştirmenin yeni yollarını düşündüklerini” ifade eden TikTok’un çatı şirketi Çinli ByteDance, uygulamanın arama işlevi ve test aşamasındaki özellikleri hakkında henüz bir yorumda bulunmadı.
Sunulan içerikleri kişiselleştiren algoritması, bilgiyi sunma hızı ve etkileşimli bilgi paylaşımına olanak sağlayan yapısıyla TikTok’un bu ve benzeri tartışmalara konu olmaya devam edeceği aşikâr. Fakat çevrimiçi aramaları yıllar içinde kendi adıyla markalaştırmayı başarmış bir teknoloji devinin karşısına rakip sıfatıyla çıkıp çıkamayacağını söylemek için henüz çok erken.