Sağlık hizmetlerine erişimde zorluk yaşanması tüm toplumu ilgilendiren bir olgu. Fakat bu zorluklar özellikle kadınları, yaşlı bireyleri, dar gelirli grupları ve sağlık okuryazarlığı düşük kişileri etkiliyor. Bu durum sadece Türkiye için değil, neredeyse tüm ülkeler için geçerli.
Haleon’un desteğiyle Economist Impact tarafından hazırlanan Sağlıkta Kapsayıcılık Endeksi’nin üçüncü fazı, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 40 ülkede, sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan zorlukların sağlık sistemlerine ve ekonomiye olan etkisini ortaya koyuyor. Endeks ayrıca, sağlık sisteminde yapacağı iyileştirmelerle Türkiye’nin her yıl milyarlarca dolar tasarruf sağlayabileceğinin de altını çiziyor.
Sağlık okuryazarlığını artırmanın tasarrufa etkisi muazzam
Endeksin ortaya koyduğu en önemli bulgulardan biri, sağlık okuryazarlığı düşük bireylerin sağlık okuryazarlığı yüksek bireylerle kıyaslandıklarında yıllık olarak yaklaşık üç kat daha fazla ödeme yaptıkları. Düşük sağlık okuryazarlığının sağlık sisteminden etkin yararlanamamayı, tedavileri takip edememeyi ve kronik durumları yönetememeyi beraberinde getirdiği, dolayısıyla acil servis ziyaretlerini artırdığı ve kişileri reçeteli ilaç kullanmaya yönlendirdiği düşünüldüğünde bir tablo beliriyor. Araştırmaya göre Türkiye’de sağlık okuryazarlığında sadece yüzde 25’lik bir artışın yılda sağlayacağı tasarruf 6,3 milyar doları bulabiliyor.
Önlenebilir ağız sağlığı sorunları maliyet kalemini artırıyor
Dünya genelinde yaklaşık 2 milyar kişiyi etkileyen diş çürüğü gibi çoğu zaman önlenebilir sorunlar Türkiye’de yaygın olarak görülüyor. Özellikle dar gelirli bireylerin etkilendiği bu sorun; tütün kullanımı, şekerli gıdaların sık ve çok tüketimi, yetersiz ağız hijyeni, florür eksikliği ve sağlık bilgilerine sınırlı erişimden ileti geliyor. Bulgular, bu alanda sağlanacak iyileştirmelerle Türkiye’nin her yıl yaklaşık 1,9 milyar dolar tasarruf edebileceğini gösteriyor. Dar gelirli bireylerin hedeflenmesi durumunda ise bu rakam 3,5 milyar dolara kadar çıkabiliyor. Öte yandan, tip 2 diyabet riskini de önemli ölçüde artıran kronik diş iltihapları gibi sorunlar karşısında atılacak adımların, önümüzdeki 10 yılda Türkiye’de tip 2 diyabete bağlı sağlık harcamalarını yaklaşık 1,6 milyar dolar azaltabileceğini ortaya koyuyor.
Kadın sağlığına yönelik hamleler hem yaşam kalitesini hem tasarrufu artırıyor
Raporda yer alan çarpıcı bilgilerden biri, Türkiye’de üreme çağındaki her üç kadından birinin (yüzde 29,8) anemi ile mücadele ediyor olması. Anemi, yorgunluk ve halsizlik gibi nedenlerle iş gücü kayıplarına yol açmasının yanı sıra sağlık sistemine de ek yükler getiriyor. Mikro besin eksikliklerinin önlenmesi, sorunun giderilmesinde önemli rol oynayarak hem bireylerin yaşam kalitesini artırıyor hem de yılda yaklaşık 1,4 milyar dolar tasarruf yapılabileceğini gösteriyor.
Yine kadınlarda sık görülen osteoporoz (kemik erimesi) kırık, sakatlık ve mortalite riskini artırıyor. Özellikle kalça ve omurga kırıklarının önlenmesine yönelik adımların, sağlık sisteminde yılda 185 milyon dolar tasarruf sağlayabileceği bilgisi, yine raporda kendine yer buluyor.
Özellikle 50 yaş ve üzeri yetişkinler ile 15 yaş ve üzeri kadınları etkilediği belirtilen kas-iskelet rahatsızlıklarının erken tanı ve önleyici tedavisine yönelik adımların, sözkonusu gruplardan ilki için yılda 683 milyon dolar, ikincisi içinse yılda 843 milyon dolar tasarruf sağlayabileceği aktarılıyor.
Hava kirliliğini göz ardı etmemek gerek
Bir diğer önemli konu hava kirliliği. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 94’ünün kirli hava soluduğu günümüzde, ülkemizde hava kalitesinin iyileştirmesi için yapılacak çalışmalar, yılda yaklaşık 40 bin ölümün önlemesinde ve yaklaşık 1,4 milyar dolar tasarruf sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceği belirtiliyor.
Haleon Orta Doğu ve Afrika
Kurumsal İlişkiler Müdürü
Nimet Esra Yavuz
Haleon Orta Doğu ve Afrika Kurumsal İlişkiler Müdürü Nimet Esra Yavuz, Sağlıkta Kapsayıcılık Endeksi’nin özel sektöre, kamuya ve sivil topluma güçlü bir yol haritası sağladığını belirtmekle birlikte, endeksi “Kapsayıcı sağlık sistemleri yalnızca bireylerin yaşam kalitesini değil, ülke ekonomilerini de güçlendiriyor. Bu araştırma, Türkiye’de sağlık alanında atılacak küçük adımların dahi iş gücü verimliliğinden kamu tasarrufuna kadar birçok alanda sağlayacağı faydayı net biçimde orta koyuyor. Özellikle kadınların, yaşlıların, dar gelirli grupların ve sağlık okuryazarlığı düşük kişilerin güçlendirilmesi, sistemin tamamına değer katıyor. Haleon olarak hem yerel hem küresel ölçekte insanların sağlıklarını daha bilinçli bir şekilde yönetmelerine destek olmayı sorumluluğumuz olarak görüyor, daha kapsayıcı ve sürdürülebilir sağlık sistemlerinin inşasına katkı sunmayı hedefliyoruz” şeklinde değerlendiriyor.