Ukrayna’yı işgal etmeye başladığı 24 Şubat tarihinden bu yana Rusya, başta ABD, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere pek çok ülkenin ağır yaptırımlarına maruz kalıyor. Ukrayna – Rusya savaşında 13 gün geride kalırken Rusya pazarındaki faaliyetlerini sınırlandırma ya da durdurma kararı alan uluslararası markalara her geçen gün bir yenisi ekleniyor. Otomotivden teknolojiye, perakendeden gıdaya farklı sektörlerden yüzlerce marka Ukrayna halkına desteğini açıklarken kimi markaların faaliyet durdurma/kısıtlama kararı Rusya’nın yanı sıra savaşta Moskova’nın yanında saf tutan Belarus’u da kapsıyor.
Rusya’daki faaliyetlerini durdurma kararı alan markalar arasına son olarak McDonald’s da katıldı. Mevcut durum karşısında sessiz kaldığı gerekçesiyle eleştirilen ABD merkezli fast-food devi, dün aldığı kararla Rusya’daki tüm restoranlarını geçici olarak kapattı. Günümüzde Rusya’da 847 restoranı bulunan McDonald’s, Rusya’daki ilk şubesini 1990 yılının ocak ayında, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından kısa süre önce Moskova’da açmıştı.
Rusya’daki faaliyetlerini durduran markalar
- Coca-Cola, Rusya’daki faaliyetlerini askıya aldı. Şirketten yapılan açıklamada, Ukrayna’daki insanlarla birlik mesajı verildi ve şirketin gelişmelere göre durum değerlendirmeleri yapacağı belirtildi.
- PepsiCo, Pepsi ve diğer içeceklerin Rusya’da satışını durdurdu. “Çoğunuzun bildiği üzere, 60 yıldan uzun süredir Rusya’da iş yapıyoruz ve birçok Rus’un evinde bir yerimiz var,” ifadelerini kullanan Pepsi CEO’su Ramon Laguarta, Ukrayna’da yaşananları “dehşet verici olaylar” olarak niteledi.
- Starbucks ülkedeki tüm faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Starbucks CEO’su Kevin Johnson, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Rusya’nın Ukrayna’ya “haksız ve dehşet verici” saldırılarını kınadı.
- Sovyetler Birliği’nin dağılma süreciyle birlikte Rusya’daki ABD varlığının en sembolik markalarından McDonald’s, uluslararası toplum tarafından günlerdir süren Rusya’dan çekilmesine yönelik çağrılarının ardından 8 Mart tarihinde ülkedeki restoranlarını kapattığını açıkladı. Rusya’da 847 şubesi bulunan McDonald’s, 62 bin çalışanının maaşlarını ödemeye devam edecek. Konuyla ilgili konuşan McDonald’s CEO’su Chris Kempckinski, şirketin Ukrayna’daki insanların acı çekmesine göz yumamayacağını söyledi.
- Pizza Hut ve KFC’nin çatı şirketi Yum! Brands, Rusya’daki yatırımlarını durdurdu.
- Danone ülkedeki yatırımlarını durdurdu.
- Shell, Rusya’dan petrol ve doğalgaz alımını kademeli olarak sonlandırma kararı aldı.
- TotalEnergies, Rusya’da yeni proje yaptırımı gerçekleştirmeyeceğini duyurdu.
- Rusya’ya ithalat ve ihracatı durduran Unilever, ülkedeki medya ve reklam yatırımlarını da askıya aldı.
- Rusya’daki tüm satışlarını 1 Mart tarihinde durduran Apple, Apple Pay ve diğer servislerini ülkede sınırlandırdı. Russia Today News ve Sputnik News mobil uygulamaları Rusya hariç tüm dünyada App Store’dan kaldırıldı.
- YouTube, Russia Today ve Sputnik’e bağlı YouTube kanallarını Avrupa genelinde engelledi. Russia Today ve Sputnik mobil uygulamaları da Google tarafından engellendi.
- İlk etapta Russia Today uygulamasını Microsoft Store’dan kaldıran Microsoft, ülkedeki ürün ve hizmet satışlarını askıya aldı.
- Samsung, Intel, AMD, Nvidia, Lenovo ve Dell, Rusya’ya ürün sevkiyatını durdurdu. Samsung Pay’in ülkedeki faaliyetleri de durduruldu.
- Ericsson ve Nokia, Rusya’ya teslimatlarını durdurdu.
- TikTok, Rus kullanıcıların yeni video paylaşmalarını, canlı yayın yapmalarını ve yeni videoları görebilmelerini engelledi.
- OnlyFans’te Belaruslu ve Rus hesaplarına erişim engellendi.
- Rusya’daki ofisini kapattığını 2 Mart’ta duyuran Spotify, ülkede kullanılmaya devam edilebilse de kullanıcılar Rus devletiyle ilişkili içeriklere ulaşamıyor.
- BMW ve Volkswagen, Rusya’ya otomobil sevkiyatını ve ülkedeki üretim faaliyetlerini durdurdu. Volvo Cars, Audi, Jaguar, Land Rover, Aston Martin, Toyota ve Honda da Rusya’ya araç sevkiyatını askıya aldı. Ford ülkedeki faaliyetlerini durdurdu. Harley Davidson ülkedeki operasyonlarına ve teslimatlarına ara verdi.
- Visa, Mastercard, Rusya’daki operasyonlarını askıya alma kararlarını 5 Mart’ta duyurdu. Karara göre, Rusya dışında verilen kartlar Rusya içinde çalışmayacak. Benzer şekilde, Rusya içinde çıkarılan kartlar da diğer ülkelerde kullanılamayacak. Ne var ki, Rusya Merkez Bankası her iki şirketin de operasyonlarının olağan şekilde devam edeceğini belirtti.
- “Şirketimizin değerlerinden biri doğru olanı yapmaktır” diyen American Express, Rusya ve Belarus’taki operasyonlarını durdurduğunu 6 Mart’ta açıkladı. Karara göre, Rusya dışında verilen American Express kartları Rusya içinde çalışmayacak. Aynı şekilde, Rusya içinde verilen kartlar da ülke dışında kullanılamayacak.
- Rusya’daki operasyonlarını askıya alan kredi derecelendirme kuruluşları Fitch Group ve Moody’s, ülkenin kredi notunu düşürmeye de devam ediyor.
- Online ödeme platformu PayPal, Rusya’daki hizmetlerini askıya aldığını 5 Mart’ta duyurdu. Firma, uluslararası toplumla aynı şekilde Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatını kınadığını ifade etti.
- Airbnb, Rusya ve Belarus operasyonlarını askıya aldı.
- Disney, Warner Bros ve Sony Pictures Entertainment ülkede yeni film gösterimlerini durdurdu. Disney, kararına gerekçe olarak Ukrayna’nın “sebepsiz işgalini” gösterdi.
- Netflix Rusya’daki hizmetlerini askıya alma kararını 6 Mart’ta açıkladı. Rusya’da yaklaşık bir milyon Netflix abonesi bulunuyor. Platforma yeni kullanıcı kabul edilmeyecek, halihazırda üyeliği bulunanlara ne olacağı henüz bilinmiyor.
- Zara, Massimo Dutti, Oysho, Pull&Bear, Uterqüe, Lefties, Stradivarius markalarıyla hizmet veren Inditex, Rusya’daki mağazalarını geçici olarak kapattı. Firmadan yapılan açıklamada 9 bin çalışana destek sağlanacağı ve Ukrayna’daki 79 mağazanın halihazırda geçici olarak kapalı olduğu ifade edildi.
- H&M, ülkedeki tüm satışlarını 2 Mart tarihinde askıya aldı. Ukrayna’da acı çeken insanlara desteklerini ifade eden şirketin Ukrayna’daki mağazaları güvenlik sebebiyle halihazırda kapalı durumda. H&M’in Rusya’da 168 mağazası bulunuyor.
- Nike ve Puma ülkeye teslimatlarını durdururken, adidas ise Rusya Futbol Birliği ile işbirliğini askıya aldı.
- IKEA, Rusya’da bulunan 17 mağazasını kapatma kararı aldığını 3 Mart’ta duyurdu. Firmadan yapılan açıklamada, savaşın tedarik zincirinde ve ticaret koşullarında ciddi aksamalara yol açtığı ifade edildi. Belarus’la da ticareti durduran şirket, yaklaşık 15 bin çalışanına maaşlarını ödemeye devam edecek.
- Rusya’daki mağazalarını geçici olarak kapatan L’Oreal, ülkedeki yatırımlarına ara verdi.
- Christian Dior, Givenchy, Kenzo, TAG Heuer ve Bulgari markalarının sahibi LVMH, Rusya’daki mağazalarını kapattı. Prada ve Estée Lauder Companies de ülkedeki tüm ticari faaliyetlerini durdurdu.
- DHL, FedEx ve UPS, Rusya’ya teslimatları durdurdu.
- LEGO Group, Rusya’ya ürün sevkiyatını askıya aldı.
- WPP, Rusya operasyonlarını sonlandırdı.
- D&AD, Rusya’dan başvuruları engelledi.
- Cannes Lions Rusya’dan katılımları engelledi. Organizasyona Rus kurumlarından katılımcı ya da ödül başvurusu kabul edilmeyecek.
- Cannes Film Festivali, organizasyona Rusya’dan katılımı yasakladı.
- Uluslararası Olimpiyat Komitesi, uluslararası spor federasyonlarına Rus ve Belaruslu sporcuları yasaklamaları çağrısında bulundu.
- Uluslararası Basketbol Federasyonu (FIBA), Rus takımlarını ve yetkililerini organizasyonlardan menetti.
- Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Gazprom ile anlaşmasını feshetti.