Reklamverenler Derneği liderliğinde, Bahçeşehir Üniversitesi Reklamcılık Bölümü işbirliğiyle 2018 yılından bu yana raporlanan ve daha ilerici reklamlar için rehber olarak kabul edilen Effie Awards Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi araştırmasının 2023 versiyonu paylaşıldı.
Effie Awards Türkiye’de ödül kazanan ve finale kalan televizyon reklamların toplumsal cinsiyet eşitliği parametreleri çerçevesinde incelendiği araştırma, her yıl olduğu gibi bu yıl da reklamlarda yansıtılan toplumsal cinsiyet rollerindeki ve temsiliyet dağılımlarındaki trendleri gözlemlemeyi mümkün kılıyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Reklamcılık Bölümü’nden Doç. Dr. Gül Şener ve Doç. Dr. Eda Öztürk tarafından hazırlan, 58’i Effie ödüllü, 168’i finalist olmak üzere toplam 226 televizyon reklamının analiz edildiği raporda öne çıkan bulgular şöyle:
- 2007-2018 arasında ortalama yüzde 35 olarak raporlanan kadın ana karakter görünürlüğünün 2019’dan itibaren istikrar kazanarak ortalama yüzde 50 görünürlük düzeyine yerleştiği görülüyor. Her iki Effie televizyon reklamından birinde hikâyenin merkezinde kadın ana karakter var.
- 2023 Effie ödüllü ya da finalist televizyon reklamlarında kadın dış ses kullanım oranının geçen yıla yakın düzeyde (yüzde 37) olduğu ve dolayısıyla ilerleme kaydedilemediği gözleniyor.
- Geleneksel olarak erkeklerle özdeşleştirilen banka & finans kategorisinde kadın ana karakter görünürlüğü yüzde 60’a ulaştı. Telekomünikasyon ve otomotiv reklamlarında kadın temsillerinde artış olmakla beraber ivme daha yavaş. Diğer yandan her üç ev temizlik ve bakım televizyon reklamının birinde erkek ana karakter var.
- Televizyon reklamlarında 50 yaş üstü kadın ana karakterlerin yok denecek kadar az (yüzde 1) olduğu görülüyor. Kadın ana karakterler ağırlıklı olarak (yüzde 63) 20’li yaşlarında resmediliyor. 50 yaş üstü erkek ana karakterlerin görünürlüğünde de benzer bir düşüş trendi mevcut.
- Büyük beden kadın ana karakter görünürlüğü de yüzde 2 yani yok denecek kadar az. Büyük beden erkek ana karakterlerin görünürlüğü de geçtiğimiz seneye kıyasla yarı yarıya azalmış durumda.
- Çalışmaya 2022 itibarıyla dahil edilen engeli olan bireylerin görünürlüğünün 2022’de yüzde 1,4 2023’te yüzde 2 olarak gerçekleştiği görülüyor. Bu sonuç, uluslararası ödüllü reklamlar üzerine yapılan araştırma sonuçlarıyla da paralellik gösteriyor.
Effie Awards Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi 2023’ün detaylı sunumuna buradan, rapora buradan ulaşabilirsiniz.