Yenibiris.com’un araştırma şirketi Selas Türkiye’ye yaptırdığı araştırmaya göre her 3 kişiden biri çalışmasına rağmen iş arayışını sürdürüyor. Her 5 kişiden biri ise işini kaybetme ihtimaline karşı iş görüşmelerine gidiyor.
Yenibiris.com için araştırma şirketi Selas Türkiye tarafından yapılan araştırma, ülkenin işveren, çalışan ve insan kaynakları manzarasına ışık tuttu. Bilgisayar destekli web görüşmesi tekniği kullanılarak iş arayan tarafında 1232 kişiyle, işverenler tarafında ise 200 kişiyle yapılan araştırma 2010 Kasım ayında sonuçlandırıldı ve geçtiğimiz yılın muhasebesi yapıldı. Araştırma Türkiye temsili 14 şehirde (İstanbul, Tekirdağ, Bursa, Kocaeli, İzmir, Aydın, Ankara, Kayseri, Antalya, Adana, Samsun, Trabzon, Erzurum, Gaziantep) yapıldı. Katılımcılar iş arayan tarafında AB, C1 ve C2 SES gruplarından 18-44 yaş arası kişilerden, işveren tarafında İK uzman ve yöneticileri, firma sahipleri ve diğer yönetim kadrolarından oluştu.
İş ve eleman arayanların profilini netleştirmeyi hedefleyen çalışmaya göre araştırmaya katılanların yüzde 45’i çalışmıyor ve aktif olarak iş arıyor. Her 3 kişiden biri çalışmasına rağmen iş arayışını sürdürüyor. Her 5 kişiden biri ise işlerini kaybetme ihtimaline karşı iş görüşmelerine gitmeye başlamış durumda. Araştırmada, çalışmasına rağmen iş arayanların yüzde 50’yi bulduğu görülüyor. İş aramadığını, yeni fırsatlardan haberdar olmak amacıyla iş ve İK sitelerini kullandığını söyleyen kesimin oranı ise yüzde 5.
İş arayanların genel durumuna bakıldığında, işsizler arasında en büyük grubu son 6 aydır işsiz olanların oluşturduğu ve bu oranın 2008 yılındaki araştırmadaki yüzde 50’yi de aşarak yüzde 62’ye ulaştığı görülüyor. Her 4 kişiden biri ise 7-12 aydır işsiz olduğunu söylüyor. İşsiz kalma süresi, daha ileri yaş gruplarında ve İK sitesi kullanıcısı olmayanlar arasında uzuyor.
İş yok ama umut var
Araştırma kapsamında katılımcılara önümüzdeki 3 ay içinde iş bulma umutlarının ne olduğu da soruldu. Yüzde 41 “ne ümitliyim ne değilim” diyerek kararsız kaldı. “Biraz ümitliyim” diyenler yüzde 28’lik bir kesimi oluşturdu. “Çok ümitli” olanlar yüzde 19’luk bir grupken “pek ümitli değilim” diyenler yüzde 9’da kaldı. “Hiç ümitli değilim” diyenler ise yüzde 3’lük bir kesimi oluşturdu.
Erkek katılımcıların 3 ay içinde iş bulacakları konusunda kadınlara göre daha umutlu oldukları görüldü. Yaş ortalaması yükseldikçe umutlar azalırken, iş değiştirmeyi düşünenlerin işsiz olanlara göre yeni bir iş bulma konusunda daha umutlu oldukları ortaya çıktı.
Yüzde 27’lik bir kesim son çalıştıkları işi 1-3 ay arasında bulduğunu belirtirken katılımcıların yüzde 35’i 4-6 ay arasında bir süre içerisinde bulduğunu ifade etti. Son işini 6 aydan daha uzun sürede bulanların oranı yüzde 14 olurken bu kesimin büyük bir kısmını iş ve İK sitesi kullanıcısı olmayanlar oluşturdu.
İşgücü devir hızımız yüksek
Araştırma aynı zamanda her 3 kişiden birinin 6-10 yıldır çalışma hayatında bulunduğunu gösterirken, her 4 kişiden birinin iş hayatına son iki yıl içinde başladığı gözlendi. İşgücü devir oranına bakıldığında, son işyerinde 1 ila 2 yıldır çalışanların en geniş kesimi (yüzde 30) oluşturduğu, 3-4 yıl arasında çalışanların oranının yüzde 28 olduğu görüldü. En son işinde 12 aydan kısa bir süredir çalışanlar yüzde 26 ile üçüncü en büyük grubu oluşturdu. Son işinde 5-6 yıl arasında çalışanlar yüzde 10, 7-9 yıl arasında çalışanlar yüzde 4 ve 10 yılın üzerinde çalışanlar ise yüzde 1’lik bir kesimi oluşturdu.
İşten çıkarılma işyerinden ayrılma sebeplerinin en başında
Son işyerinden ayrılma sebeplerine bakıldığında, belirli süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep göstermeden feshi (yüzde 14), deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi (yüzde 11), toplu işten çıkarma (yüzde 9) ve belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi (yüzde 8) ilk sıralarda yer alıyor. Emeklilik ve evlilik nedeniyle işten ayrılmalara ise kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla oranlarda rastlanıyor.
Kendimize yatırım yap(a)mıyoruz
Araştırmada her 3 kişiden ikisi (yüzde 65) son 1 yılda kişisel gelişimleri için herhangi bir eğitim almadıklarını ifade etti. Bu kişiler daha çok üst yaş gruplarına mensup. Eğitim alanlar arasında en yüksek oranda (yüzde 17) yabancı dil eğitimi alınırken, bu eğitim daha çok genç yaş grupları arasında tercih ediliyor. Onu sırasıyla mesleki eğitimler, hobiler, kişisel gelişim ve yüksek lisans, doktora gibi akademik eğitimler izliyor.
İş ararken neler yapıyoruz?
İşsiz kaldıkları dönemde her 5 kişiden 4’ü yoğun oranda (yüzde 80) internette sörf yaptığını belirtiyor. 2008’deki araştırmada yüzde 25 olan bu oranın üç kattan fazla arttığı görülüyor. Evde kendi imkanlarıyla yapılan mesleki kendini geliştirme aktiviteleri yüzde 43 oranla ikinci sırada yer alıyor. Bu oran 2008’deki yüzde 7’ye göre 6 kattan fazla artmış durumda. Önceki yıllarla karşılaştırıldığında bu aktivitelerde keskin bir yükseliş eğilimi olduğu ve iş arayanların evdeki aktivitelere yöneldiği anlaşılıyor.
Mesleki eğitimlere (yüzde 37) en çok 24-34 yaş arasındakiler zaman ayırıyor. Yüzde 25 işsiz kaldığı dönemde dil öğrendiğini söylerken, kültür-sanat faaliyetlerinde bulunanların oranı yüzde 5’te kalıyor ve bu etkinlikler en çok 45+ yaş grubuna hitap ediyor.
Vaktimiz internette geçiyor
İnternet kullanımındaki keskin yükseliş dikkat çekerken, gençler ve iş arayanların internet kullanımında artış olduğu görülüyor. Yüzde 53 internete her gün girerken, yüzde 42 haftada birkaç kere girdiğini söylüyor. İnternetin başlıca kullanım amaçlarının ise sırasıyla e-posta alma-gönderme (yüzde 73), sosyal amaçlı paylaşım siteleri (yüzde 57), gazeteler ve dergiler yoluyla gündemi takip etme (yüzde 55), anlık ileti gönderme (chat) (yüzde 53) olduğu görülüyor. 2008’deki araştırmada televizyon izleme oranı yüzde 9 iken, yeni araştırmayla kıyaslandığında internette sinema, dizi ya da video izleyenlerin yüzde 42’ye, radyo dinleyen ya da televizyon izleyenlerin yüzde 32’ye ulaştığı görülüyor. Tüm iş arayanların yarıya yakını, internet kullanıcılarının ise 1/4’ü interneti iş arama amacıyla da kullanıyor ve bu oran her yıl artmaya devam ediyor.
Yenibiris.com Genel Koordinatörü Burçak Pak Yılmaz, araştırma sonuçlarını şöyle değerlendiriyor: “Araştırma sonuçları, iş arayanların yeni bir iş bulma konusundaki umutları ile işsiz kalınan dönemde neler yaptıklarına dair önemli bilgiler veriyor. İş arayanların, bu süreci doğru bir şekilde değerlendirmeleri büyük önem taşıyor. İş aranan dönemi karamsar bir şekilde geçirmeyip gelişimlerine yatırım yapan adaylar, şüphesiz iş bulma konusunda avantajlı duruma geçerek bu süreçten kazançlı çıkacaklardır.”