Yılın manşetleri & dergi kapakları, MediaCat’in 2007 yılından bu yana devam eden ve Almanak sayılarımızın alametifarikası olarak gördüğümüz özel işlerden. Zamanın ruhu ve koşullara paralel olarak güncellediğimiz değerlendirme sisteminin mesai yükünü önce üçüncü bir eleme yöntemiyle hafifletmiş, ardından -geçen yıl itibarıyla- mizah dergilerini değerlendirmeye son vermiştik. Geçtiğimiz yılın bir diğer değişikliğiyse, jürinin ortak kararıyla, seçilen manşet ve dergi kapaklarının sayısında azalmaya gitmek yönündeydi. Bu eğilim 2023 manşetleri & dergi kapaklarında da devam etti.
Aynı gayeyle, bir süredir, dijital mecraları çalışmaya dahil etmek üzerine tartışıyoruz. Bu yıl itibarıyla jüri, dijital mecraların değerlendirmesinde nasıl bir yol izlenmesi ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini ilk kez somut bir biçimde masaya yatırdı. Vesileyle, gelecek yıl bu sayfalardan yine bir yeniliğin haberini verme ihtimalimizin hayli yüksek olduğunu müjdeleyelim.
Yılın manşetleri & dergi kapakları 2023 jürisi
2023 yılının iz bırakan gazete manşetleri ile dergi kapaklarını seçen jüri her biri alanında rüştünü ispatlamış kıymetli isimlerden oluşuyor: Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kerem Rızvanoğlu, Gazeteci Nilay Örnek, MediaCat Genel Yayın Yönetmeni Pelin Özkan, Kapsül Genel Yayın Yönetmeni Emrah Temizkan, Google Türkiye Pazarlama Müdürü Serkan Girgin, Zarakol İletişim Genel Müdürü Nurcan Akad, Fox TV Siyaset Yorumcusu Ozan Gündoğdu, co.entegre Kurucusu & Marka İletişim Stratejisti Canan Pehlivanoğlu ve VML Head of Art & Deputy Creative Director Gökçe Noyan.
Önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da Ajans Press tarafından derlenen gazete manşetleri ve dergi kapaklarının oylandığı üç ayaklı çalışmada 1 Aralık 2022–30 Kasım 2023 tarih aralığında yayımlanan 90 ulusal gazete/derginin manşet ve kapaklarını değerlendirdik. İki yıl önce güncellenen eleme sistemi doğrultusunda, MediaCat Yazıişleri tarafından gerçekleştirilen ilk elemenin ardından ikinci bir -online- oylamayla finalistleri belirleyen jüri üyeleri, çalışmanın üçüncü ve son ayağında fiziksel olarak bir araya gelerek çoğunluk tarafından finale kalmaya layık görülen 21 gazete manşeti ve 12 dergi kapağı arasından kriterlere en uygun olanları belirledi. Nihai değerlendirmenin ardından BirGün ve Posta’dan toplam üç manşet, KAFA ve Marie Claire’den ise birer kapak 2023’ün gazete manşeti & dergi kapağı unvanına layık görüldü.
Yılın manşetleri ve dergi kapakları değerlendirme kriterleri
- Gazetede manşetin veya dergide kapağın sözlü ifade gücü ve çarpıcılığı
- Merak uyandırması
- Espri barındırması
- Nefret söylemi içermemesi
- Genel görsel ve grafik estetik
Yılın Manşetleri
Üç tarafı denizlerle çevrili, dört mevsimi yaşatan ve bereketli topraklarında gelecek nesiller için nice hazineler barındıran coğrafyamız, sözkonusu hisler olduğunda da cömertlikten geri kalmıyor. Hayli zor bir yılın arşivini tutan manşetleri değerlendiren jürinin belirlediği en iyiler listesi, bu cömertliğe yakışır şekilde tüm hislere dokunuyor.
UMUT İLE SEVDA İLE DÜŞ İLE YÜRÜYÜŞ BAŞLIYOR
BirGün, 1 Ocak 2023
2023’ün ilk gününü önceki yıl(lar)dan miras kalan tüm dertlerin bilincinde ama yine de umutla karşılayan BirGün, “İyi direndik. Şimdi kazanma zamanı” diyerek yürüyüşe start verdiği kapağıyla jürinin takdirini kazandı. Sayfa, mizanpajı ve manşetinin çarpıcılığıyla jürinin beğenisini topladı.
SÖZÜN BİTTİĞİ YER
Posta, 8 Şubat 2023
“Bir baba… 15 yaşındaki kızını depremin yaşandığı ilk gece kaybetmiş. Aradan 48 saat geçmesine rağmen enkaz altındaki kızının elini tutmaya devam ediyor.” AFP Foto Muhabiri Adem Altan’ın çektiği, depremin yarattığı yıkımı en dolaysızca anlatan fotoğraflardan biri olan Mesut Hançer ve kızının fotoğrafını manşete taşıyan Posta’nın 8 Şubat tarihli ilk sayfası, fotoğrafı ve karedeki detayları okura gösterme biçiminin eşsizliği nedeniyle en iyiler arasında kendisine oybirliğiyle yer buldu.
KÜLLİYE’N YALAN
BirGün, 10 Mayıs 2023
Zor zamanlarda yüzünü gösteren kara mizah, özellikle ülkemizde irili ufaklı vesilelerle sıklıkla yollarımızın kesiştiği bir söz sanatı. Öte yandan, her ne kadar alışkın olsak da, hicvin zekice yapılanını bulmak sanıldığı kadar kolay değil. Tek bir kesme işaretiyle yaptığı kelime oyunu sayesinde ikinci kez listede kendisine yer bulan BirGün’ün 10 Mayıs tarihli manşeti, jürinin en hızlı oybirliğine vardığı manşetlerdendi.
AYAKTAYIZ
BirGün, 25 Kasım 2023
Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde “Ayaktayız” diyen BirGün, bu manşetiyle üçüncü kez jürinin favorisi oldu. Coğrafyanın kadınların akıbeti olmasını engellemek için payına düşeni yapacağını taahhüt eden ve kadınlara kendi aydınlıklarını bulacakları konusunda güvenini duyuran sayfanın mizanpajı ile Defne Kıran’ın çizgileri jüriden tam not aldı.
Sonraki sayfa: Yılın Dergi Kapakları
Yılın Dergi Kapakları
MediaCat’te geçmiş yıllardan bu yana seçilen “yılın dergi kapakları”na baktığınızda, yazım ve tasarım kalitesi gibi tartışmaya görece daha açık konular bir yana, herkesin tek celsede hemfikir olacağı bir vaziyetle karşılaşacaksınız: En iyilerin sayısı gitgide azalıyor. Geçtiğimiz yıl önceki yıllara kıyasla yine dramatik bir düşüşle üç sayı için uygun görülen yılın dergi kapağı unvanı, bu yıl yalnızca iki sayıya verildi: Marie Claire, Ekim 2023 ve KAFA, Aralık 2023.
Peki, en iyilerin sayısındaki bu düşüşün sebebi ne olabilir? Nilay Örnek’e göre dergi kapaklarındaki “başlıksızlık” önemli bir sorun. Çoğu dergide başlık atma gereği dahi duyulmadığını, tek bir fotoğrafın herkese bir şeyler anlatması beklentisine girildiğini söyleyen Örnek; okuyucuyla iletişim kuran, konuşulacak başlık koyma ihtiyacının yoksunluğuna dikkat çekiyor. Görsel gustonun da azaldığını belirten jüri üyelerinin, 2023’ün en iyileri olarak gördükleri iki dergi kapağını hızla ve oybirliğiyle seçtikleri için bir nebze üzgün olduklarını, daha fazla kapakta duraklayarak daha uzun istişarelerde bulunmayı dilediklerini ekleyelim.
2023 DUMP
KAFA, Aralık 2023
KAFA’nın 2023’ü özetleyen kelimeleri bir araya getirerek hazırladığı 2023 Dump kapağının yılın en iyilerinden biri olduğunu düşünen jürinin beğenisinin odağında, derginin kapak tasarımlarındaki alışıldık portre kullanımının ötesine geçme çabası vardı.
GERÇEK VE HÜR
Marie Claire, Ekim 2023
Jürinin her bir üyesinin ayrı ayrı beğenisini dile getirdiği kapak gerek fotoğrafın işlenmesinde gösterilen özen gerekse kullanılan başlığın kalitesi hususlarında tam not aldı. Kapağın bir tema etrafında şekillenmesi, prodüksiyon ve elbette gündemle bağlantılı olarak gerek kapağın gerek başlığın doğrudan bir değerin temsilcisi olması, bir tavrı sahiplenerek okura sunması “Gerçek ve Hür”de jürinin gönlünü çalan etmenlerdi.