Organize perakende cirosu hızlı arttı

Organize perakendenin Mayıs 2008 cirosu, hem bir önceki aya göre, hem de 2007 yılının Mayıs ayına göre net yüksek oranlı büyüme kaydetti.

Sektör cirosu Nisan ayına göre yüzde yüzde 7’lik net artış gösterirken, bir önceki yılın aynı dönemi olan Mayıs 2007’ye göre net yüzde 12 artarak çok önemli bir büyümeye imza attı. Sektör, Ocak 2008’den bu yana sürdürdüğü yüzde 10 düzeyindeki büyüme trendini korudu.

Sektörün yüksek ciro performansında tüketici güveninde yaşanan yükseliş etkili oldu.

Organize perakendenin enflasyondan arındırılmış net cirolarının geçmiş verilerine bakıldığında, Mayıs ayında mevsimsel bir yükseliş kaydedildiği görülüyor. Ancak 2008 yılında bu artış eğilimi daha da güçlendi. 2007 Mayıs’ında bir önceki yıla göre ciro büyüme oranı yüzde 8 olurken, 2008 Mayıs’ında yıllık ciro artışı yüzde 12 oldu. Ciro artışı için esas gösterge olarak alınan yıllık büyüme rakamı, sektörün bu yıl da yüzde 10 düzeyinde büyüme yakalayacağına işaret etti.

Aylık ciro değişimine bakıldığında ise, sektör cirosu, bir önceki ay olan Nisan ayına göre yüzde 7 arttı. Sektör, 2007 yılının Nisan ayından Mayıs ayına yüzde 4,3’lük bir artış yakalamıştı. Bu durum, Mayıs ayında mevsimsel olarak yakalanan artışın bu yıl daha güçlü olduğunu koyuyor.

Gıda ve gıda dışı ciroları

Sektörün gıda ve gıda dışı alt kırılımlarının ciro performanslarına baktığımızda, gıda-dışı perakendesinin, Nisan’ın ardından Mayıs ayında da daha yüksek bir ciro artışını yakaladığı görülüyor.

Organize gıda perakendesinin cirosu, 2008 Mayıs ayında, 2007 Mayıs’ına göre yüzde 9 büyüyerek ortalama sektör cirosunun altında kaldı. Ancak gıda perakendesinin büyüme rakamı, geçen yıla göre arttı. Gıda perakendesi, 2007 Mayıs ayında yüzde 5 büyümüştü.

Öte yandan, gıda-dışı perakendeciliğin cirosu yüzde 11 büyüyerek ortalama büyümenin üstünde bir performans sergiledi. Ancak gıda dışı perakendecilik, 2007 Mayıs ayında yüzde 17’lik bir büyüme kaydetmişti.

Mayıs ayında gıda dışı perakendecilikte ortalamanın üstünde büyüme gerçekleşmekle birlikte, geçen seneye göre bir yavaşlama dikkate çarpıyor.

Yatırımlar sürüyor

Yeni Hizmet Alanları

Organize perakende yatırımlarının önemli bir göstergesi olan aylık toplam metrekare rakamı, bir önceki aya göre yüzde 2 artış gösterdi.

Toplam metrekare, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25 büyüme gösterdi. Bu 12 aylık büyüme rakamı, sektörün yatırım ivmesini koruduğunu gösteriyor.
Mayıs ayından geriye doğru bakıldığında, son 24 ayda sektörün toplam metrekaresinin yüzde 46’ya varan oranda arttığı görülüyor.

Endeks kapsamındaki mağazaların metrekare toplamı, Mayıs 2006’da 1,51 milyon m² iken, Mayıs 2008’de 2,21 milyon m²’ye çıktı. Yani tam iki yıllık bir süreçte organize perakendenin hizmet alanı yaklaşık bir buçuk katına çıktığı görülüyor.

Gıda ve gıda-dışı metrekaresi

Metrekare artışlarının gıda ve gıda-dışı alt kırılımlarını incelediğimizde, gıda-dışının gıdaya göre yüksek olan yatırım hızını sürdürdüğü görülüyor.

Bir önceki ay olan Nisan’la karşılaştırdığımızda ise, her iki alt kesimin de yüzde 2’lik bir alan genişlemesi yaşadığı görülüyor.

Ancak, son 12 aylık metrekare artışlarına baktığımızda, gıda dışı yüzde 36 artış yakalarken, gıda perakendesi yüzde 19 büyüdü. Geçen yıl Nisan ayında da benzer bir eğilim gözlenmiş; gıda dışı hizmet alanını daha yüksek bir hızda genişletmişti.

Son 24 ayda ise, gıda dışı perakendeciliği toplam hizmet alanını yüzde 61 arttırarak 587 bin m²’den 950 bin m²’ye çıkardı. Gıda perakendesi ise, hizmet alanının yüzde 37 arttırarak 924 bin m²’den 1,25 milyon m²’ye çıkardı.

Organize perakende sektörü, kayıtlı istihdam yaratmaya devam ediyor.

Organize perakendenin toplam istihdamı, bir önceki aya göre yüzde 1 artarak önemli bir aylık artış sergiledi.

Toplam istihdamın 12 aylık artışı yüzde 20 oldu. Yıl başından bu yana yüzde 20-25 bandında seyreden yıllık istihdam artışları, 2008 yılında da yüzde 25’e yakın bir istihdam artış hedefinin gerçekleşeceğini gösteriyor.

Toplam istihdam artışının, 24 aylık artışı ise yüzde 48 oldu. Diğer bir deyişle organize perakende, toplam istihdamını 24 ayda 1,5 kata yakın arttırdı.

Ocak 2006’dan bu yana geçen 29 aylık dönemde ise, organize perakendenin toplam istihdamı yüzde 60 arttı.

Gıda ve gıda-dışı çalışan sayıları

Gıda ve gıda-dışı perakendeciliğin istihdam artışlarına bakıldığında ise, gıda perakendesi istihdamının Mayıs’ta öne çıktığını görülmektedir.

Gıda perakendesi, Mayıs ayında toplam istihdamını tam yüzde 3 arttırarak çok önemli bir artışa imza atarken; gıda dışı perakendesi istihdamında bir değişme olmadı.

Son 12 aylık istihdam gerçekleşmelerinde ise, gıda dışının hâlâ önde gittiği görülüyor. Gıda perakendesinin son 12 aylık istihdam artışı yüzde 12 olurken, gıda-dışının istihdam artışı bunun üzerinde, yüzde 22 olarak öne çıkıyor.

Son 12 aylık değişmede gıda-dışı perakendesi önde giderken, son 24 aylık istihdam artışında gıda perakendesinin öncülüğü öne çıkıyor. Gıda perakendesi son 24 ayda istihdamını yüzde 74 arttırırken, gıda dışının istihdam artışı yüzde 43 oldu.

Diğer bir deyişle, bir önceki 12 ayda gıda perakendesi istihdamı sürüklerken, son 12 ayda gıda dışı perakendecilik istihdamın motoru işlevi görüyor. Bu sonucun ortaya çıkmasında, gıda dışı perakendesinin daha yüksek hızda yatırım almasının etkili olduğu düşünülüyor.

Gıda dışının Mayıs ayında kaydettiği yüzde 2’lik metrekare artışına rağmen, istihdamın değişmemiş olması ise, sektörün giderek daha teknoloji-yoğun, verimli bir operasyon sürecine geçmeye başladığının ipuçlarını veriyor.

Organize perakende sektörü, kayıtlı yapısını taviz vermeksizin korumaktadır.

Organize perakendenin kayıtlı yapısından ötürü cirolara paralel hareket eden fiş sayıları, Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 7 arttı.

Ciro rakamının da yüzde 7 arttığı düşünülürse, tüketicilerin ortalama alışveriş sepetinde Nisan’a göre bir değişme olmadığı görülüyor.

Öte yandan, fiş sayısın bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyasladığımızda ise, yüzde 20’lik bir artış olduğunu görüyoruz. Bu rakam da, yüzde 12 olan ciro artışının üstünde bir fiş artışına işaret ederek, fiş başına cironun geçen yıla göre düştüğünü gösteriyor. Diğer bir deyişle güven düzeyi hala düşük olan tüketici, daha sık ama daha küçük parçalar halinde harcama yapıyor.

Gıda ve gıda dışı perakendesinin fiş değişimlerine bakıldığında, her iki kesimin fiş sayısının geçen yıla göre arttığı, ancak gıda-dışının daha hızlı artış kaydettiği görülüyor. Dolayısıyla, gıda dışında sepet daralması daha belirgin biçimde öne çıkıyor.