Dönüşüm sosyal medyanın kapısında

Şehrin en popüler kafesine gitmeye çalışırdık eskiden. Çünkü okulun en havalıları oraya giderdi. Bir süre sonra modası geçerdi mekânın, ardından havalılar nereye bütün okul oraya. Popüler kültürün bugünkü kıvamına gelmeye başladığı dönemlerin gençleriydik. Televizyonların önümüze getirmeye başladığı ışıltılı dünyalar büyüledi bizi. Hevesle bir oraya bir buraya koşuşturduk. Şimdi büyüdük belki ama hâlâ benzer rüzgârlarla savruluyoruz. Tek bir farkla, artık platformumuz sosyal medya ve onun getirdiği yeni yaşam.

Facebook hesaplarımızı açalı nereden baksak 10 yılı geçti. İlk zamanlarda direnenlerin büyük çoğunluğu da sessiz sedasız ilan ettiler varlıklarını. Bugün bir kısmımız kendini Facebook’tan uzaklaşmış hissetse de onun mevcut evreninin tamamen dışına çıkmak neredeyse imkânsız (Akıllı telefonu olup, Whatsapp, Instagram, Messenger’ın hiçbirini kullanmayan birini tanıyorsanız haber verin). Daha bunun Twitter’ı, Snap’i var. Bizim artık biraz yaşlı kalıp içinde ne döndüğünü anlayamadıklarımıza değinmiyorum bile.

Gerçek Instagram bu değil

Geldiğimiz noktayı iki yönüyle incelemek gerekiyor. Bir yandan teknoloji, kullanılabilirlik, internet hızı ve ücretleri gibi gelişmelerle içerideki kitleler genişledi. Anne-babaların içeriye akını malum. Eskiyen dizüstü bilgisayarları kullanmaya teşvik edilmeleriyle başlayan macera, çocuklarının eski akıllı telefonlarını ele geçirmeleriyle sürdü. Şimdi birçoğu oldukça ileri düzey Facebook kullanıcısı, zamanlarının önemli bir bölümünü burada geçiriyorlar. Bunun yanında internetin kırsal bölgelere de yayılması ve burada yaşayan insanlar için de sosyal medyanın hayatlarına girmesiyle kalabalık iyice arttı.

Hal böyle olunca ikinci yön ortaya çıktı. Sosyal medya kanalları kendilerini “her ihtiyacı çözen kahraman”a dönüştürmeye gayret ediyorlar. Geçenlerde çıkan bir haber, Instagram yazılımının arasında rastlanan görüntülü konuşma kodlarından bahsediyordu. Tek amacı fotoğrafları filtreleyip başkalarıyla paylaşmak olarak kurulan, Facebook’a satıldığında 6 kişiden oluşan şirket büyük bir adım daha atmak üzere hazırlanıyor. Videoya hemen alıştık, mesaj kutusuna ne gerek var desek de her gün mutlaka bir bakıyoruz, “Story” çalıntı derken vaktimizin bir bölümünü orada harcıyoruz, canlı yayını bile kullanıyoruz. Bu yüzden görüntülü konuşma için çok büyük konuşmak istemiyorum. Ama Instagram’ın hayatımıza girdiği haliyle ilgisi kalmadığını açıkça söyleyebiliriz.

Yazının başında bahsettiğim okulun havalı çocukları modern dünyada karşılığını “fenomen”lerle buldu. Adını bile duymadığınız birinin 1 milyon takipçisi olması, tek mesajının binlerce kişi tarafından beğenilmesi, paylaşılması günümüzün bir gerçeği. Bu durum normallerimizi de değiştiriyor bir yandan. Hayatımıza başka bir dil sokuyor, eğlence ve komedi anlayışını başka yere taşıyor, parlak hayatlara karşı nefret ve hayranlığı bir arada barındırıyor.

Yepyeni bir çılgınlık

Sosyal medya kanalları için bu yıldızların ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Kitlelere yayılmak yolunda en büyük sağlayıcı dünyanın ünlü yıldızlarının sosyal medyayla kurduğu yakın ilişki oldu. Ancak bu durum bir yandan büyük bir tehlikeyi de içinde barındırıyor. Geçtiğimiz haftalarda Amerikan Reality TV yıldızı Kylie Jenner’ın artık Snapchat’i pek kullanmadığına dair tweet’i yüzünden Snap borsada 1,3 milyar dolar değer kaybetti. Sonra durum bir nebze toparlansa da uzun vadede bu vazgeçişler ciddi zararlar doğurabilir.

sooo does anyone else not open Snapchat anymore? Or is it just me… ugh this is so sad.

— Kylie Jenner (@KylieJenner) 21 février 2018

Tam da bu noktada yepyeni bir çılgınlığın dünyayı nasıl sardığına bir örnek verelim. Yine birkaç fenomenin işaret etmesiyle aslında birkaç yıldır var olan Vero adlı sosyal medya kanalına ilgi bir anda patladı. Nedeni çok ilginç. Gelişen sosyal medya ve kullanıcıya daha iyi hizmet sunabilmek için artan veri kullanımı herkesi o kadar da mutlu etmemiş görünüyor. Beğenilerinize göre sunulan ana sayfa, size özel gösterilen reklamlar, “bunu tanıyor olabilirsin”lerden bıkan önemli bir kitle Vero’nun “Daima reklamsızız, hiçbir zaman veri kullanmayacağız” manifestosuna kapılıp buraya akın ettiler. Bir anda milyonlarca kullanıcıya ulaşan Vero sunucuları ciddi problemler yaşadı, şirket birçok açıklamayla durumu anlatmaya çalıştı.

Daha önce ilk 1 milyon kullanıcıya hayat boyu bedava sözü veren Vero, bu yoğunluğun ardından sözün ucunu açtı. Şu an 3 milyonu geçen üye sayısıyla içeride ciddi bir hareketlenme var. Aslına bakarsanız Vero içindekilerle, sunduklarıyla yeni hiçbir şey vaat etmiyor. Ancak gizlilik ve sadelik herkesi şimdilik cezbetmiş görünüyor.

Bugünün gerçekleriyle yaşamaya alışmalıyız ve bunda pek başarısız sayılmayız. Verdikleriyle ve aldıklarıyla yeni bir yaşam sunuldu önümüze, şimdilik memnunuz. Nereye kadar gidecek, ne şekillere dönüşecek, merakla bekliyoruz.