ABC’de neler oluyor?

Zaman gazetesinin tiraj denetimi konusundaki şikayeti üzerine Rekabet Kurulu, ABC Tiraj Denetleme Kurulu’nda ön inceleme başlattı. Bilindiği gibi Zaman daha önce abonelik satışlarının denetlenmesi konusunda ABC ile bir anlaşmazlık yaşamış ve bunun üzerine kurulun yönetiminden ayrılmıştı. Bu konuda Sabah gazetesi yazarı Aydın Ayaydın da 13 Mart tarihli köşesinde ‘Gazete tirajlarının denetiminde rekabet ihlal edilebilir mi?’ başlıklı bir yazı kaleme almış ve Rekabet Kurulu’nun bu tasarrufunu eleştirmişti.

YİĞİT ŞARDAN: ABONELİK SATIŞLARINI BELGELEYEMEDİLER

Konu hakkında görüşlerine başvurduğumuz ABC Tiraj Denetleme Kurulu Başkanı Yiğit Şardan, Zaman gazetesinin “Bizden tiraj denetlemede uluslararası standartlara göre istenmeyen belgeler istiyorsunuz. Bizim için denetimi zorlaştırıyorsunuz” şikayetiyle kendilerine başvurduğunu, kurulun da gazeteden abonelik satışlarını belgelemesini istediğini ama gazetenin bu satışları belgeleyemediğini ifade etti.

Bunun üzerine Zaman’ın Rekabet Kurulu’na başvurduğunu belirten Şardan, kurulun bir ön inceleme başlattığını, tüm belgelerini, yazışmalarını ve kurul toplantısı notlarını gözden geçirmeye başladığını, inceleme bittikten sonra soruşturma açılıp açılmayacağına karar verileceğini, kendilerinin de kurulun kararını beklediklerini söyledi.

ABC Tiraj Denetleme Kurulu oluşturulurken denetleme kriterlerinin uluslararası standartlara göre belirlendiğini ve bu kriterlerin altında kurucu üyelerden Zaman’ın da imzası olduğunu belirten Şardan, başlangıçta kriterleri onaylayan Zaman gazetesinin daha sonra bunlara itiraz ettiğini ifade etti. Şardan bu arada kurulun olağan tiraj denetleme sürecinin de devam ettiğini sözlerine ekledi.

HAKAN UYANIK: REKABET KURULU İŞİN İÇİNE KARIŞTIRILMAMALIYDI

Daha sonra görüşlerine başvurduğumuz Reklamverenler Derneği Başkanı Hakan Uyanık ise ABC Tiraj Denetleme Kurulunda kısa bir süre kendisinin de yer aldığını hatırlattıktan sonra, reklamveren cephesi olarak ABC sistemine güvendiklerini ifade etti.

Zaman gazetesinin “Türkiye’de bizim sistemimizle dağıtım yapan başka şirket yok. Mevcut yapı bizim abonelik satışlarımızı denetleyemiyor” itirazıyla kurula başvurduğunu bildiğini söyleyen Uyanık, Ernst & Young gibi dünyaca güvenilen bir şirket tarafından denetlendiği için mevcut ABC sisteminin sağlıklı bir sistem olduğunu belirtti.

Sistem oluşturulurken ABC’nin çok kapsamlı bir çalışma yaptığını, yurtdışındaki birçok başarılı örnekten yararlanıldığını söyleyen Uyanık, Zaman gazetesinin, kendi kendini çok başarılı bir şekilde denetleyen bu sistem konusunda Rekabet Kurulu’nu işin içine katmasını onaylamadıklarını belirtti.

ABC üyeleri olarak Rekabet Kurulu’nun incelemesini tamamlamasından sonra bu sorunun çözülmesi girişimde bulunacaklarını ifade eden Uyanık, sistemde bir eksiklik varsa bunun giderilmesi için çaba harcayacaklarını belirtti.

EKREM DUMANLI: BİZE HAKSIZLIK YAPILDIĞINI DÜŞÜNÜYORUZ

Konu hakkındaki görüşlerini almak için yüz yüze görüştüğümüz Zaman Genel Yayın Yönetmeni Ekrem Dumanlı ise sözlerine, ABC Tiraj Denetleme Kurulu’na başlangıçta istenmedikleri halde, tirajlarını denetletebilmek için mücadele edip dahil olduklarını belirterek başladı. Denetleme kriterleri belirlenirken aboneli satış konusunda sistemde birtakım yanlışlar olduğunu dile getirdiklerini, kriterlerin altına imza atarken şerh düştüklerini kaydeden Dumanlı, kendilerine süreç içinde aboneli satışlar konusunda gerekli eksikliklerin giderileceğinin söylendiğini, oysa sonradan önlerine birçok engel çıkarıldığını ifade etti.

Satışlarının yüzde 90’ının abonelik sistemiyle gerçekleştiğini belirten Dumanlı ABC’nin kendilerinden öncelikle abone listesi istediğini, bunu kendilerine sunduklarını, ardından bu listedeki abonelerin adres ve telefon bilgilerinin talep edildiğini, kendilerinin bu talebi de yerine getirdiğini ifade etti. Dumanlı iplerin kopmasına, Zaman gazetesinin ABC Tiraj Denetleme Kurulu’nun yönetimi dışında bırakılmasına neden olan son gelişmeyi, satışı belgeleme konusundaki anlaşmazlığı ise şöyle anlattı: “Kurul abonelere yönelik satış makbuzlarının tek tek aboneler tarafından imzalanmasını istiyor. Ben gidip herbir aboneyi her ay evinde bulup ‘Bunu imzalar mısın?’ mı diyeceğim? Bana her ay yarım milyon insana makbuz imzalat diyorlar. Bu Türkiye şartlarında kolay bir iş değil. Ayrıca dünyada böyle bir kriter yok. Biz ‘Her aboneye her ay makbuz imzalatmamız çok zor, bunu Türkiye şartlarına uyarlatalım’ diyoruz. Cevap olarak, hayır illa imzalı makbuz istiyoruz deniyor. İplerin koptuğu yer burasıdır.”

Önlerine sürekli engeller çıkarıldıklarını gördükleri için işin içinde art niyet olduğuna kanaat getirdiklerini belirten Dumanlı, kendilerine haksızlık yapıldığını düşünerek Rekabet Kuruluna başvurduklarını söyledi.

Mevcut tiraj denetleme sisteminde kendilerinden on binlerce dolar gibi çok yüksek rakamlar talep edildiğini vurgulayan Dumanlı, dünyada 1000-2000 dolara satışların denetlenebildiğini, kendilerinin de BPA adlı dünya çapında tanınan bir şirketi Türkiye’ye davet edip satışlarını denetlettiklerini söyledi.

‘REKLAMVERENLERDEN BİZİ BİZZAT DİNLEMELERİNİ RİCA EDİYORUM’

Dumanlı sözlerini şöyle sürdürdü: “Reklamverenlerden bizi bizzat dinlemelerini rica ediyorum. Bizim yaptığımızın karşısında durmak Türkiye’de gazete satışının önünde durmaktır.

Haksız rekabete sebebiyet verecek kriterlerin kaldırılmasını istiyoruz. Tüketici hakkını ihlal edecek maddelerin makul bir hale getirilmesini talep ediyoruz. Bunu bir inatlaşma, bir kavga meselesi yapmak doğru değil. Türkiye’de tiraj denetimine ihtiyaç var mı? Var. Ama bütün gazeteleri denetleyecek bir sisteme ihtiyaç var. Bunun için de bir, yüksek fiyat istemeyeceksin, iki, tiraj denetimini okur denetimi haline getirmeyeceksin. O zaman tüketici senden hesap sorar. Tekrar ediyorum biz polemik ve kavga istemiyoruz.”

Konunun ayrıntılarını, MediaCat dergisinin Nisan sayısında bulabilirsiniz.